लन्डन (एपी)। युरोपेली संघका निगरानीकर्ताहरूले बुधबार एप्पल र मेटालाई २७ राष्ट्रहरूको ब्लकको डिजिटल प्रतिस्पर्धा नियमहरूको कार्यान्वयनलाई तीव्र पार्दै करोडौं युरो जरिवाना लगाएका छन्। दुवै कम्पनीलाई छुट्टाछुट्टै मुद्दामा जरिवाना गरिएको हो।

युरोपेली आयोगले एप निर्माताहरूलाई प्रयोगकर्ताहरूलाई एप स्टोर बाहिरका सस्ता विकल्पहरूतर्फ औंल्याउनबाट रोक लगाएकोमा एप्पललाई ५०० मिलियन युरो (५७१ मिलियन डलर) जरिवाना लगाएको छ।

इयुको कार्यकारी शाखा रहेको आयोगले मेटा प्लेटफर्महरूलाई २० करोड युरो जरिवाना पनि गर्‍यो किनभने यसले फेसबुक र इन्स्टाग्राम प्रयोगकर्ताहरूलाई विज्ञापनहरू हेर्ने वा तीबाट बच्न भुक्तानी गर्ने मध्ये एक विकल्प छनोट गर्न बाध्य पारेको थियो।

आयोगले पहिले ठूला टेक कम्पनीहरूलाई एन्टीट्रस्ट केसहरूमा लगाएको यस्तै जरिवानाकम थिए। आयोगले भन्यो कि एप्पल र मेटाले ६० दिनभित्र निर्णयहरूको पालना गर्नुपर्छ, अन्यथा ‘आवधिक जरिवाना’ लाग्नेछ। निर्णयहरू मार्चमा आउने अपेक्षा गरिएको थियो, तर अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँग बढ्दो ट्रान्स-एट्लान्टिक व्यापार युद्धको बीचमा अधिकारीहरूले स्पष्ट रूपमा रोक लगाएका थिए, जसले अमेरिकी कम्पनीहरूलाई असर गर्ने ब्रसेल्सका नियमहरूको बारेमा बारम्बार गुनासो गर्दै आएका छन्।

जरिवानाहरू इयुको डिजिटल बजार ऐन, जसलाई डीएमए पनि भनिन्छ, अन्तर्गत जारी गरिएको थियो। यो यस्तो नियमावली हो जुन उपभोक्ता र व्यवसायहरूलाई थप विकल्प दिन र ठूला टेक ‘गेटकीपरहरू’ लाई डिजिटल बजारहरू कब्जा गर्नबाट रोक्नको लागि डिजाइन गरिएको गर्न हुने/नहुने मापदण्ड निर्धारण गर्छ।

‘डीएमएले नागरिकहरूमा उनीहरूको डेटा कहिले र कसरी अनलाइन प्रयोग गरिन्छ भन्ने कुरामा पूर्ण नियन्त्रण हुन्छ र व्यवसायहरूले आफ्ना ग्राहकहरूसँग स्वतन्त्र रूपमा कुराकानी गर्न सक्छन्’ भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्न खोजेको छ,’ प्राविधिक सार्वभौमिकताका लागि आयोगका कार्यकारी उपाध्यक्ष हेन्ना भिर्कुनेनको  विज्ञप्तिमा छ।

‘आज गरिएका निर्णयहरूले एप्पल र मेटा दुवैले आफ्ना प्रयोगकर्ताहरूबाट यो स्वतन्त्र विकल्प खोसेको र आफ्नो व्यवहार परिवर्तन गर्न आवश्यक रहेको देखाएको छ,’ भिर्कुनेनले भने।

इयुको निर्णयका विरुद्ध दुवै कम्पनीहरूले कानुनी उपचार खोज्ने संकेत गरेका छन्। एप्पलले आयोगलाई आईफोन निर्मातालाई ‘अनुचित रूपमा लक्षित’ गरेको आरोप लगाएको छ, र कम्पनीले नियमहरूको पालना गर्ने प्रयास गरे पनि ‘लक्ष्य पोस्टहरू सार्ने काम जारी राखेको’ बताएको छ।

मेटाका प्रमुख ग्लोबल अफेयर्स अफिसर जोएल कपलानले एक विज्ञप्तिमा भनेका छन् कि ‘आयोगले चिनियाँ र युरोपेली कम्पनीहरूलाई फरक-फरक मापदण्ड अन्तर्गत सञ्चालन गर्न अनुमति दिँदै सफल अमेरिकी व्यवसायहरूलाई अवरोध पुर्‍याउने प्रयास गरिरहेको छ।’

एप स्टोर मुद्दामा, आयोगले आईफोन निर्मातालाई एप विकासकर्ताहरूलाई उपभोक्ताहरूलाई स्वतन्त्र रूपमा अन्य च्यानलहरूमा लैजानबाट रोक्न अनुचित नियमहरू लगाएको आरोप लगाएको थियो।

डीएमएका प्रावधानहरूमध्ये विकासकर्ताहरूले ग्राहकलाई सस्तो खरिद विकल्पहरूको बारेमा जानकारी गराउन र ती प्रस्तावहरूमा निर्देशित गर्न अनुमति दिनुपर्ने भन्ने छ।

आयोगले एप्पललाई विकासकर्ताहरूलाई प्रयोगकर्ताहरूलाई अन्य च्यानलहरूमा लैजानबाट रोक्ने प्राविधिक र व्यावसायिक प्रतिबन्धहरू हटाउन र नियमको बर्खिलाप जाने आचरण सुधार्न आदेश दिएको जनाएको छ।

एप्पलले कानुन पालना गर्न लामो समयको इन्जिनियरिङ गरिएको र दर्जनौं परिवर्तनहरू गरिएको जनाएको छ, जसमध्ये कुनै पनि विषयमा प्रयोगकर्ताहरूको माग नआएको उल्लेख गरेको छ। ‘अनगिन्ती बैठकहरूको बावजुद, आयोगले हरेक चरणमा लक्ष्य पोस्टहरू सार्न जारी राखेको छ,’ कम्पनीले भनेको छ।

इयुको मेटा अनुसन्धान प्रयोगकर्ताहरूलाई फेसबुक र इन्स्टाग्रामको विज्ञापन-रहित संस्करणहरूको लागि भुक्तानी गर्ने विकल्प दिएर कडा युरोपेली डेटा गोपनीयता नियमहरूको पालना गर्ने कम्पनीको रणनीतिमा केन्द्रित थियो।

प्रयोगकर्ताहरूले आफ्नो व्यक्तिगत डेटामा आधारित विज्ञापनहरूबाट लक्षित हुनबाट बच्न प्रति महिना कम्तीमा १० युरो (११ डलर) तिर्न सक्थे। युरोपेली संघको शीर्ष अदालतले प्रयोगकर्ताहरूलाई विज्ञापनहरू देखाउनु अघि मेटाले पहिले सहमति लिनुपर्ने फैसला गरेपछि अमेरिकी टेक जायन्टले यो विकल्प सुरु गरेको हो, जुन निर्णयले व्यक्तिगत प्रयोगकर्ताहरूको अनलाइन रुचि र डिजिटल गतिविधिमा आधारित विज्ञापनहरू अनुकूलन गर्ने यसको व्यापार मोडेललाई खतरामा पारेको छ।

नियामकहरूले मेटाको मोडेलसँग मुद्दा उठाए, भन्दै कि यसले प्रयोगकर्ताहरूलाई फेसबुक मार्केटप्लेस, व्हाट्सएप र मेसेन्जर लगायतका विभिन्न सेवाहरूबाट व्यक्तिगत विज्ञापनहरूको लागि संयोजन गर्न अनुमति दिन ‘स्वतन्त्र रूपमा सहमति’ दिने अधिकार प्रयोग गर्न अनुमति दिँदैन।

मेटाले नोभेम्बरमा तेस्रो विकल्प ल्यायो, जसले युरोपमा फेसबुक र इन्स्टाग्राम प्रयोगकर्ताहरूलाई विज्ञापनरहित सदस्यताको लागि भुक्तानी गर्न नचाहेमा कम व्यक्तिगत विज्ञापनहरू हेर्ने विकल्प दियो। आयोगले यो विकल्प ‘हाल मूल्यांकन’ गरिरहेको र मेटासँग वार्ता जारी राखेको बताएको छ। साथै कम्पनीलाई नयाँ विकल्पको प्रभावको प्रमाण देखाउन आग्रह गरेको छ।

‘यो केवल जरिवानाको बारेमा मात्र होइन। आयोगले हामीलाई हाम्रो व्यापार मोडेल परिवर्तन गर्न बाध्य पार्दै प्रभावकारी रूपमा मेटामा बहु-अरब डलरको शुल्क लगाउँछ जबकि हामीलाई निम्न सेवा प्रदान गर्न आवश्यक छ,’ मेटाका प्रमुख ग्लोबल अफेयर्स अफिसर कपलानले भने, ‘व्यक्तिगत विज्ञापनलाई अनुचित रूपमा प्रतिबन्धित गरेर युरोपेली आयोगले युरोपेली व्यवसाय र अर्थतन्त्रलाई पनि हानि पुर्‍याइरहेको छ।’