काठमाडौं। नेपाल विद्युत प्राधिकरणले दुई दर्जनभन्दा बढी जलविद्युत आयोजनाबा बाढी पहिरोले क्षति पुर्‍याएपछि भारततर्फको निर्यात घटाएको छ।

प्राधिकरणले भारतमा दैनिक ६०० मेगावाटसम्म विद्युत निर्यात गर्दै आएकामा बाढी पहिरोले आयोजनामा क्षति पुर्‍याएपछि निर्यात २५०/३०० मेगावाटमा झारेको छ। प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङले आन्तरिक खपत गर्न नपुगेको खण्डमा निर्यात बन्द गर्ने बताए।

‘आन्तरिक माग बढेमा निर्यात बन्द नै गर्छौं। खपत गरेर बचेमात्र निर्यात गर्ने हो। अहिले पनि २५०/३०० मेगावाट मात्र निर्यात गरिरहेका छौं,’ उनले भने। प्राधिकरणका अनुसार विभिन्न ११ आयोजनाको ६२४ मेगावाट विद्युत उत्पादन बन्द भएको छ। अरु १५ आयोजना निर्माणाधीन अवस्थाका हुन्।

घिसिङका अनुसार अप्पर तामाकोसी आयोजनाको उत्पादन बन्द भएको तीन दिन भएको छ। यो आयबोजनाको बाँधस्थलमा अवस्थित कन्ट्रोल रुममा पूर्णरुपमा क्षति पुगेको छ। ‘अप्पर तामाकोशीलाई रेफ्टिफिकेसन गर्न लामो समय लाग्ने अवस्था आएमा हिउँदको समयमा कही समस्या हुनसक्छ,’ उनले भने।

ऊर्जा मन्त्रालयको प्रारम्भिक विवरणअनुसार जलविद्युत आयोजनामा हालसम्म २ अर्ब ४५ करोड रुपैयाँको क्षति भएको छ। ११ वटा आयोजनाको वित्तीय क्षति यकिन हुन सकेको छैन।

पुन: निर्माणमा सबैसँग समन्वय गर्ने मन्त्री खड्काको आश्वासन

ऊर्जामन्त्री दीपक खड्काले बाढीपहिरोले क्षति भएका आयोजना पुनर्निर्माणमा सबैसँग समन्वय गर्ने बताएका छन्। उनले अन्तर मन्त्रालय र सबै पक्षसँग छलफल गरेर निर्णय लिने बताए। ‘क्षतिको विषयमा हामी अर्थ मन्त्रालयका साथै बीमा कम्पनी र बीमा प्राधिकरणसँग समन्वय गरेर काम गर्छौं। चाँडोभन्दा चाँडो इन्स्योरेन्स रकम उपलब्ध गराउन हाम्रो पहल हुनेछ,’ मन्त्री खड्काले भने।

क्षति पुगेका २६ आयोजना

प्रसारण लाइनमा पनि क्षति  

बाढीपहिरोले प्रसारण लाइनतर्फ पनि क्षति पुगेको छ। काबेली करिडोरका ३ वटा टावरमा क्षति पुगेका छ। एउटा टावर बगाएको छ भने २ वटा टावरमा क्षति पुगेका कारण पूर्वतर्फ २०० मेगावाट विद्युत आपूर्ति बन्द भएको छ। काबेली करिडोरमा ३ वटा सबस्टेसन छन्। ती सबस्टेसनबाट इलाम, पाँचथर र ताप्लेजुङमा हुने आपूर्ति पनि बन्द भएको छ।

३३ केभी प्रसारण लाइनमा ब्याक फिड गरेर दमकबाट विद्युत आपूर्ति गर्ने गरी काम भइरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ। ‘काम चाँडो गर्न आइपीपीसँग छलफल टोली पठाउने तयारीमा थियौं। तर, ३ दिनसम्मका लागि फ्लाइट पाइएको छैन। कुनै उपाय लाग्छ कि भनेर प्रयास गरिरहेका छौं,’ घिसिङले भने।

खिम्तिबाट लामोसाँघु आउने प्रसारण लाइनअन्तर्गत एउटा टावर तामाकोसी खोलाले बगाएको छ। जसले गर्दा २०० मेगावाट विद्युत आपूर्ति बन्द भएको छ। ‘त्यसलाई सञ्चालनमा ल्याउन हामीले कर्मचारी परिचालनको निर्णय गरेका छौं। तर, त्यहाँ पुग्ने पहुँचमार्ग छैन,’ घिसिङले भने।

इप्पानका अध्यक्ष गणेश कार्कीले धेरै आयोजनामा जाने पहुँचमार्ग अवरुद्ध रहेकाले पुनर्निर्माणमा समय लाग्ने बताए। ‘आयोजना पुनर्निर्माणका लागि धेरै समय लाग्ने देखिन्छ। किनभने सडक र पुलहरुमा क्षति पुगेको अवस्था छ। जसले गर्दा सामान लानै सकिंदैन,’ उनले भने।