ओमाहा, नेब्रास्का। अमेरिकी अर्बपति वारेन बफेटले शनिबार वर्षको अन्त्यमा अवकाश लिने घोषणा गरेर सेयरधनीहरुलाई चकित पारेका छन्। यसले बर्कशायर ह्याथवेको नेतृत्वमा ६ दशक लामो दौडको अन्त्य गरेको छ, जसले उनलाई विश्वको सबैभन्दा प्रभावशाली लगानीकर्ता बनायो।

बफेटले आइतबार बर्कशायर ह्याथवेको बोर्डलाई उपाध्यक्ष ग्रेग एबेललाई उनको स्थानमा ल्याउन सिफारिस गर्ने बताए। ‘मलाई लाग्छ वर्षको अन्त्यमा ग्रेग कम्पनीको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत बन्ने समय आइपुगेको छ,’ बफेटले भने।

बर्कशायर हाथवे इंक एक अमेरिकी बहुराष्ट्रिय समूह होल्डिङ कम्पनी हो जसको मुख्यालय ओमाहा, नेब्रास्कामा छ। यो अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो रोजगारदातासँगै उच्च सेयरमूल्य भएको कम्पनी हो।

एबेल वर्षौंदेखि बफेटको नियुक्त उत्तराधिकारी हुन्, र उनले पहिले नै बर्कशायरको सबै गैर-बीमा व्यवसायहरू व्यवस्थापन गर्छन्। तर, सधैं यो मानिन्थ्यो कि उनले बफेटको मृत्युपछि मात्र पदभार ग्रहण गर्नेछन्। पहिले ९४ वर्षीय बफेटले सधैं भन्थे कि उनको अवकाश लिने कुनै योजना छैन।

पाँच घण्टाको प्रश्नोत्तर अवधिको अन्त्यमा बफेटले यसबारे कुनै पनि प्रश्नको जवाफ नदिई यो घोषणा मात्रै गरे। उनले भने कि यो घोषणा आउँदैछ भनेर थाहा पाउने बोर्ड सदस्यहरू उनका दुई छोराछोरी, हावर्ड र सुसी बफेट मात्र थिए। स्टेजमा बफेटको छेउमा बसिरहेका एबेललाई पनि पूर्वजानकारी थिएन।

एबेल कम्पनीको औपचारिक व्यापार बैठक सञ्चालन गर्न बफेट बिना नै एक घण्टा पछि फर्किए, र उनले उक्त घोषणाको खबरको जवाफ दिए।

‘हामी अगाडि बढ्दै गएर बर्कशायरको हिस्सा हुन पाउँदा म सम्मानित महसुर गर्दैछु,’ एबेलले भने।

धेरै लगानीकर्ताहरूले एबेलले बर्कशायर चलाउन राम्रो काम गर्नेछन् भन्ने विश्वास गर्छन्, तर बर्कशायरको नगद लगानी गर्न उनी कति राम्रो हुनेछन् भनेर हेर्न बाँकी छ। बफेटले शनिबार आफ्नो भाग्य कम्पनीमा लगानी गर्ने वाचा गर्दै उनलाई समर्थन गरे।

‘बर्कशायर ह्याथवेको एउटा पनि सेयर बेच्ने मेरो उद्देश्य छैन। म अन्ततः यसलाई दिनेछु,’ बफेटले भने, ‘प्रत्येक सेयर राख्ने निर्णय आर्थिक निर्णय हो किनभने मलाई लाग्छ कि बर्कशायर मेरो भन्दा ग्रेगको व्यवस्थापनमा राम्रो हुनेछ।’

कम्पनीको नेतृत्वमा ६० वर्ष बिताएकोमा बफेटले गरेको घोषणापछि ओमाहा क्षेत्रका हजारौं लगानीकर्ताहरूले लामो समयसम्म उभिएर ताली बजाएर स्वागत गरे।

त्यस अवधिमा बर्कशायरले एसएण्डपी ५०० को प्रतिफल लगभग दोब्बर बनायो, जसमा सूचकांकको १०.४ प्रतिशत लाभको तुलनामा १९.९ प्रतिशत चक्रवृद्धि वार्षिक वृद्धि दर थियो।

लगानीकर्ताहरूमाझ बफेटका यति धेरै अनुयायीहरू थिए कि उनको लगानी खुलासा हुँदा बजारहरू हल्लिन्थे किनभने धेरै मानिसहरूले उनको सिको गर्थे।

सीएफआरए अनुसन्धान विश्लेषक क्याथी सेफर्टले बफेटलाई पद त्याग्ने निर्णय गर्न गाह्रो भएको बताइन्।

‘यो सायद उनको लागि धेरै कठिन निर्णय थियो, तर आफ्नै सर्तमा छोड्नु राम्रो हो,’ सेफर्टले भनिन्, ‘मलाई लाग्छ बर्कशायरमा ‘सामान्य रूपमा व्यवसाय’ वातावरण कायम राख्न प्रयास गरिनेछ। त्यो अझै निर्धारण हुन बाँकी छ।’

एबेलले राम्रो गर्ने अपेक्षा

धेरै हिसाबले, एबेलले वर्षौंदेखि कम्पनीको धेरैजसो भाग चलाइरहेका छन्। तर, उनले बर्कशायरको बीमा सञ्चालनको व्यवस्थापन गरिरहेका छैनन् वा यसको सबै नगद कहाँ लगानी गर्ने भन्ने निर्णय गरिरहेका छैनन्। अब उनले ती कामहरू लिनेछन्, तर उपाध्यक्ष अजित जैन बीमा कम्पनीहरूको निरीक्षण गर्न मद्दत गर्न रहनेछन्।

लन्डनस्थित होस्किङ पार्टनर्सका लगानी प्रबन्धक ओमर मलिकले बफेटको घोषणा अघि भनेका थिए कि उनी एबेलको नेतृत्वमा बर्कशायरको भविष्यको बारेमा चिन्तित छैनन्।

‘वास्तवमा (चिन्तित) छैन। उसले वारेनसँगै धेरै समय बिताएको छ र व्यवसायहरू जान्ने मौका पाएको छ,’ मलिकले एबेलको बारेमा भने, ‘प्रश्न यो हो कि के उसले वारेन जस्तै गतिशील रूपमा पुँजी बाँडफाँड गर्नेछ? र उत्तर छैन। तर, मलाई लाग्छ कि उसले अरूको सहयोगमा राम्रो काम गर्नेछ।’

स्मीड क्यापिटल म्यानेजमेन्टका कोल स्मीडले भने कि शनिबार बफेटलाई हेरेपछि उनले राजीनामा दिएकोमा उनी छक्क परेनन् किनभने ९४ वर्षीय बफेट विगतका वर्षहरूमा जस्तो तीखो थिएनन्। एक विन्दुमा, उनले आफ्नो एउटा उत्तरमा आधारभूत गणितीय गल्ती गरे। अन्य विन्दुहरूमा, उनी सोधिएको प्रश्नको उत्तर नदिई बर्कशायर र आफ्नो लगानीको बारेमा कथाहरू सुनाउँदै गर्दा ट्रयाकबाट बाहिरिए।

बर्कशायरका प्रबन्धकहरूले एबेललाई राम्रोसँग सम्मान गर्छन् र बफेटले वर्षौंदेखि उनको व्यावसायिक कौशलको प्रशंसा गर्दै आएका छन्। तर उनलाई बफेटको पौराणिक प्रदर्शनसँग मेल खान गाह्रो हुनेछ, र बफेटले जस्तै बर्कशायरको ३० प्रतिशत स्टकमा उनको नियन्त्रण नभएकाले उनलाई त्यति धेरै छुट हुनेछैन।

‘मलाई लाग्छ कि उनीसामु चुनौती यो हुनेछ कि कसैले उनलाई बफेट वा (पूर्व उपाध्यक्ष चार्ली) मुंगरको पास कार्ड दिन्छ कि दिँदैन? भगवानको नाममा यो मौका होइन,’ स्मीडले भने। बफेटले सधैं सेयरधनीहरू बीच समर्पित अनुयायीको आनन्द लिन्थे।

बफेटले भनेका छन् कि एबेल आफूभन्दा बढी व्यावहारिक प्रबन्धक हुन सक्छन् र बर्कशायरका कम्पनीहरूबाट धेरै फाइदा लिन सक्छन्। कम्पनी भित्रका प्रबन्धकहरू भन्छन् कि एबेलसँग कुरा गर्नु अघि उनीहरूले राम्रोसँग तयार हुनुपर्छ किनभने उनीहरूलाई थाहा छ कि उनले कठिन प्रश्नहरू सोध्नेछन्।

चेक क्यापिटल म्यानेजमेन्टका अध्यक्ष स्टिभन चेकले भने कि उनले बफेटलाई अवकाश लिने देख्नेछन् भन्ने कहिल्यै सोचेका थिएनन्।

‘मलाई लागेको थिएन कि उनको दिमाग यति राम्रोसँग काम गरिरहेको बेला उनी अवकाश लिनेछन्, न त वार्षिक बैठकमा यस्तो हुनेछ भन्ने मलाई लागेको थियो,’ चेकले भने, ‘तर, समग्रमा म उनको लागि धेरै खुसी छु।’

बफेटले पहिले नै चेतावनी दिएका थिए – ‘ट्रम्पको कर नीति हानिकारक छ‘

शनिबारको सुरुमा, बफेटले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको कर वृद्धिबाट गम्भीर विश्वव्यापी परिणामहरूको चेतावनी दिँदै आफ्नो वार्षिक बैठकमा भेला भएका हजारौं लगानीकर्ताहरूलाई भने कि ‘व्यापार हतियार हुनु हुँदैन’ तर ‘यसमा कुनै प्रश्न छैन कि व्यापार युद्धको कार्य हुन सक्छ।’

बफेटले ट्रम्पको व्यापार नीतिले विश्वका बाँकी देशहरूलाई रिस उठाएर विश्वव्यापी अस्थिरताको जोखिम बढाएको बताए।

‘मेरो विचारमा यो ठूलो गल्ती हो जब तपाईंसँग ७.५ अर्ब मानिसहरू छन् जसले तपाईंलाई राम्रोसँग मन पराउँदैनन्, र तपाईंसँग ३० करोड मानिसहरू छन् जो आफ्नो कामको बारेमा गुनासो गरिरहेका छन्,’ बर्कशायर हाथवे सेयरदनीहरुको बैठकको सुरुमा सबैको दिमागमा रहेको विषयलाई सम्बोधन गर्दै बफेटले भने।

बफेटले देशहरू बीचको व्यापार सन्तुलित हुनु उत्तम हुने बताए पनि ट्रम्पले व्यापक कर लगाएर त्यसबारे सही बाटो अपनाइरहेका छैनन् भन्ने उनलाई लाग्दैन। उनले धेरै देशहरू समृद्ध भएमा विश्व सुरक्षित हुने बताए।

बजार उथलपुथलले ठूला अवसरहरू सिर्जना गर्दैन

बफेटले भने कि उनी आजकल धेरै आकर्षक मूल्यका लगानीहरू देख्दैनन् जुन उनी बुझ्छन्, त्यसैले बर्कशायरसँग ३४७.७ बिलियन डलर नगद छ, तर उनले भविष्यवाणी गरे कि एक दिन बर्कशायर ‘अवसरहरूले भरिनेछ जसको लागि हामी खुसी हुनेछौं कि हामीसँग नगद छ।’

बफेटले भने कि गत महिना ट्रम्पको ट्यारिफ घोषण पछि हेडलाइन्स बनेको बजारमा हालैको उथलपुथल ‘वास्तवमा केही पनि होइन।’ उनले हालैको गिरावटलाई तुलनात्मक रूपमा सानो भने। उनले १९३० मा जन्मेको दिन डाउ जोन्स औद्योगिक औसत २४० बाट महामन्दीको समयमा ४१ मा झर्नुलाई बजारमा साँच्चै उल्लेखनीय गिरावटको रूपमा उल्लेख गरे। हाल डाउ जोन्स औद्योगिक औसत ४१,३१७.४३ मा रहेको छ।

‘यो नाटकीय रूपमा घटेको बजार वा त्यस्तै केही भएको छैन,’ उनले भने।

बफेटले भने कि उनले यस वर्ष बर्कशायरको कुनै पनि सेयर फिर्ता किनेका छैनन् किनभने तिनीहरू पनि मोलमोलाई हुने देखिँदैनन्।

सेम्पर अगस्टस इन्भेस्टमेन्ट ग्रुपका अध्यक्ष लगानीकर्ता क्रिस ब्लूमस्ट्रानले शुक्रबार गेबेली लगानी सम्मेलनमा भने कि बर्कशायरको लागि वित्तीय संकट सबैभन्दा राम्रो कुरा हुन सक्छ किनभने यसले आकर्षक मूल्यमा लगानी गर्ने अवसरहरू सिर्जना गर्नेछ।

‘बर्कशायरलाई संकटको आवश्यकता छ। मेरो मतलब बर्कशायर संकटमा फस्टाउँछ,’ ब्लूमस्ट्रानले भने।

बर्कशायर बैठकले हजारौंको ध्यानाकर्षण

यस बैठकमा हरेक वर्ष लगभग ४० हजार मानिसहरू आकर्षित हुन्छन्, जो बफेटको बारेमा सुन्न चाहन्छन्। जसमा केही सेलिब्रेटीहरू र प्रसिद्ध लगानीकर्ताहरू पनि समावेश छन्। यस वर्ष हिलारी रोडम क्लिन्टन पनि उपस्थित थिए।

क्लिन्टन बफेटले सार्वजनिक रूपमा समर्थन गर्ने अन्तिम उम्मेदवार थिए किनभने उनी बर्कशायरको व्यवसायलाई हानि पुर्‍याउने डरले हालैका वर्षहरूमा राजनीति र कुनै पनि विवादास्पद विषयबाट टाढा रहेका छन्।

एक लगानीकर्ताले त पहिलो लाइनमा आउन रातभर मैदान बाहिर डेरा हालेर बसे। ७२ वर्षीय देवन बिशरले बर्कशायरको भविष्यमा विश्वास रहेको र १९८० को दशकमा किन्न थालेको स्टक बेच्ने योजना नभएको बताए। ‘यो यात्रा गर्नको लागि राम्रो रेलजस्तो भएको छ,’ बिशरले भने, ‘र म यसमा नै रहनेछु।’ (एपी)