काठमाडौं। सत्कार बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका पदाधिकारीले योजनाबद्ध रूपमा बचतकर्ताको रकम ठगी गरेको खुलेको छ। संस्थाले नक्कली कर्जा फाइल बनाएर, संस्थाको नाममा रोक्का राख्नुपर्ने सम्पत्ति कर्मचारी र आफन्तको नाममा रजिस्ट्रेसन पास गरी विभिन्न तरिकाबाट रकम ठगी गरेको खुलेको हो।

नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआइबी) को अनुसन्धानपछि जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालय, काठमाडौँले जिल्ला अदालतमा मुद्दा दायर गरेको छ। १२ करोड २ लाख ३४० रुपैयाँ ठगी भएको देखिएको भन्दै सोही बराबरको बिगो दाबी सहित संस्थाका पदाधिकारी, कर्मचारीलाई प्रतिवादी बनाएर मुद्दा दायर भएको देखिएको छ।

प्रतिवादी बनाइएका मध्ये ९ जना भने फरार छन्। सहकारीका अध्यक्ष सविन उप्रेती, उपाध्यक्ष देवकी कार्की, सदस्यहरू हरिकृष्ण श्रेष्ठ, सुष्मा श्रेष्ठ, विष्णुकुमारी गिरी, रामसिंह साउद, लोकेन्द्र बडू थापा, कमल श्रेष्ठ र सूर्य श्रेष्ठ फरार छन्।

सीआइबीले अनुसन्धानको क्रममा सहकारीका कोषाध्यक्ष महेश श्रेष्ठ, सचिव गोविन्द पुरी र व्यवस्थापक ध्रुवराज कार्कीलाई पक्राउ गरेको थियो।

सामाखुसीमा प्रधान कार्यालय रहेको सहकारीको न्यूरोड र चाबहिलमा समेत शाखा छ। तीन वटै शाखाबाट बचतकर्ताको रकम हिनामिना भएको उजुरी परेको थियो।

प्रहरीसँगै सहकारीको विषयमा सहकारी विभागले पनि अनुसन्धान गरेको थियो। समितिले अनुसन्धानपछि बुझाएको प्रतिवेदनको आधारमा पनि प्रहरीले राय प्रतिवेदन तयार पारेको थियो।

छानबिन प्रतिवेदनबाट संस्थाको सञ्चालक आफ्ना आफन्तलाई बनाई मुख्य व्यक्तिहरू संस्थाको कर्मचारी भई कारोबार गर्ने गरेको देखिएको थियो। संस्थाको नाममा रोक्का राख्नुपर्ने जग्गा कर्मचारी र सञ्चालकको नाममा रजिस्ट्रेसन पास गरी लिएको समेत देखिएको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ। त्यस्तै संस्थालाई अस्वाभाविक नाफामा देखाउन नक्कली कर्जा फाइल बनाई विवरण प्रस्तुत गरेको थियो। सत्कार सहकारीले नाफा देखाउने प्रयोजनको लागि नक्कली कर्जा फाइल बनाएको भेटिएको छ। ८ करोड ४६ लाख रुपैयाँ बराबरको नक्कली कर्जा फाइल बनाएको छ।

त्यस्तै कर्जालाई भाखा नाघेको र ननाघेको भनी वर्गीकरण नगरेको, कर्मचारीबिच कार्य विभाजन भई कार्यसम्पादन नभएको, सञ्चालक समितिबाट कर्जा स्वीकृत नभएको अवस्थामा पनि कर्जा प्रवाह भएको देखिएको छ।

कर्जा फाइलमा ऋणीको फोटो नटाँसेको, अधिकांश कर्जामा धितो रोक्का नगरेको, आन्तरिक लेखा परीक्षकको नियुक्ति नगरेको, कर्जाहरूमा व्याजलाई पुँजीकृत गरी कर्जा नवीकरण गर्ने गरेको, केही कर्जा शून्य ब्याजदरमा लगानी गरेको अनुसन्धानमा देखिएको हो। सहकारी ऐनको दफा ४३(३) विपरीत ५ वर्षे आवधिक खाता सञ्चालन गरी बचत सङ्कलन गरेको देखिन्छ।

साढे ८ करोडको नक्कली कर्जा फाइल

बचतकर्ताको रकम हिनामिना गर्नको लागि नक्कली कर्जा फाइल खडा गरिएको देखिएको छ। प्रहरीको अनुसन्धानमा ८ करोड ४६ लाख १४ हजार ९७० रुपैयाँको नक्कली कर्जा फाइल बनाइएको देखिन्छ। सहकारीले विज्ञान हमागाईंको नाममा १ करोड ६८ लाख ६८ हजार ८१९ रुपैयाँको नक्कली फाइल खडा गरेको देखिन्छ। त्यस्तै नवराज सुवेदीको नामा १ करोड ५२ लाख  १८ हजार ८७५ रुपैयाँको ऋण फाइल खोलेको छ। ऋणी कविराज गिरीको नाममा पनि १ करोड १८ लाख ७५ हजार रुपैयाँको ऋण प्रवाह गरिएको छ।

त्यस्तै चन्द्र शेखर गिरी, डिल्लीप्रसाद उप्रेती, दिनेश स्वार, हेमराज श्रेष्ठ र सुशील कोइरालाको नाममा पनि नक्कली कर्जा फाइल बनाइएको देखिएको छ।

सहकारीले आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा १२ करोड रुपैयाँ लगानीमा सामाखुसी रानीबारी ५०८.७४ वर्ग मिटर क्षेत्रफलको जग्गा र सोही जग्गामा बनेको घर खरिद गरेको देखिन्छ।  घर र जग्गा अध्यक्षको एकाधिकार परिवार सदस्यको जग्गा सट्टा गरिएको लिखित विवरण समेत भेटिएको छ।

संस्थाका ऋणीहरू गोकुल महतो, आनन्दकला राई, चन्द्र शेखर गिरी लगायतको जग्गा संस्थाको नाममा रोक्का राख्नुपर्नेमा व्यवस्थापक सूर्य श्रेष्ठको नाममा रजिस्ट्रेसन पास गरेको भनी संस्थाका सञ्चालक समितिको सचिव गोविन्द पुरीले काठमाडौँ महानगरपालिकालाई लिखित विवरण उपलब्ध गराएको प्रहरीको अनुसन्धानमा खुलेको छ।

सहकारीको नाममा काठमाडौंको डिल्लीबजारमा ५०८ बर्गमिटर क्षेत्रफलमा जग्गा रहेको भेटिएको छ। तर सहकारीका पदाधिकारीको विभिन्न जिल्लामा जग्गा रहेको भेटिएको हो।

अदालतमा दर्ता भएको अभियोग पत्रमा प्रतिवादीविरुद्ध सम्पत्ति शुद्धीकरणमा थप प्रमाण खुलेको खण्डमा अनुसन्धान हुने भनिएको छ।