काठमाडौं। सेयर बजारमा सूचीकृतमध्ये जम्मा ३० प्रतिशत कम्पनीले मात्र सेयरधनीलाई सम्झिएका छन्।

नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से)मा २६८ कम्पनी सूचीकृत रहेकामा पोहोरको मुनाफाबाट अहिलेसम्म जम्मा ८० कम्पनीले मात्र सेयरधनीलाई लाभांश घोषणा गरेका हुन्।

लाभांश घोषणा गरेका धेरैजसो कम्पनीले साधारण सभाबाट स्वीकृत गराएर सेयरधनीलाई वितरण गरिसकेका छन् भने केही कम्पनी साधारण सभाबाट अनुमोदन गराउने क्रममा छन्।

पोहोरको मुनाफाबाट सेयरधनीलाई लाभांश दिनेमा वाणिज्य बैंकतर्फ ११ वटा छन्। तीमध्ये ५ बैंकले मात्र दोहोरो अंकमा लाभांश दिन सके। ६ बैंकको लाभांश निकै न्यून छ।

आर्थिक शिथिलताले व्यवसाय नबढ्दा बैंकहरुको लाभांश क्षमता खुम्चिएको हो। पछिल्ला केही वर्षयता बैंकहरुको प्रतिफल दर निरन्तर ओरालो लागिरहेको छ।

नेप्सेमा सूचीकृत वाणिज्य बैंकको संख्या १९ रहेकामा ८ वटाले पोहोरको मुनाफाबाट सेयरधनीलाई लाभांश वितरण गरेनन्। खराब कर्जा उच्च अंकले वृद्धि भइ वितरणयोग्य मुनाफा ऋणात्मक हुँदा बैंकहरुले सेयरधनीलाई निराश तुल्याएका हुन्।

केही बैंकहरुको पुँजीकोष दबाबका कारण मुनाफा वितरणमा धक्का लागेको हो। कर्जा लगानी र असुलीमा देखिएको समस्याका कारण बैंकहरुलाई अर्को वर्ष पनि प्रतिफल वितरणमा दबाब पर्ने देखिन्छ।

उत्पादन तथा प्रशोधन क्षेत्रका ६ र होटल तथा पर्यटन क्षेत्रका ३ कम्पनीले लगानीकर्तालाई सम्झिएका छन्।

लगानीकर्ताको हात रित्तो नपार्नेमा ५ वटा इन्भेष्टमेन्ट कम्पनी, ३ वटा लाइफ इन्स्योरेन्स, ८ वटा विकास बैंक, ३ वटा फाइनान्स कम्पनी, १९ वटा माइक्रोफाइनान्स, २० वटा हाइड्रोपावर र अन्य समूहका १ कम्पनी छन्। धेरैजसोले नगदको साटो बोनस सेयर बाँडेका छन्।

सेयरधनीलाई सबैभन्दा धेरै खुशी तुल्याउनेमा युनिलिभर नेपाल छ। यो कम्पनीका सेयरधनीले १७१४ प्रतिशत नगद लाभांश पाएका छन्। यस्तै धेरै लाभांश दिने कम्पनीको दोस्रोमा नम्बरमा सोल्टी होटल छ। सोल्टीले ३६.८४ प्रतिशत लाभांश दिएको छ।

नेप्सेका सबैभन्दा धेरै सूचीकृत कम्पनीमा हाइड्रोपावर छन्। ९१ हाइड्रोपावर सूचीकृत रहेकामा अधिकांशले सेयरधनीलाई लामो समयदेखि प्रतिफल दिन सकेका छैनन्।

अर्थतन्त्रमा तीन वर्षदेखि कायम शिथिलताका कारण उत्पादन तथा प्रशोधन क्षेत्रकै कम्पनीको व्यवसायमा ठूलो गिरावट आएको छ। लगातार घट्दो बिजनेसले नाफा आर्जन गर्न नसक्दा कम्पनीहरुले लगानीकर्तालाई प्रतिफल वितरण गर्न सकिरहेका छैनन्।

८० मध्ये ३४ कम्पनीले एकल अंकमा मात्र प्रतिफल दिन सके। दोहोरो अंकमा प्रतिफल घोषणा गरेकामध्ये १५ वटा लघुवित्त हुन्।

आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को मुनाफाबाट कुन कम्पनीका सेयरधनीलाई कति लाभांश?