काठमाडौं। दुईवटा अमेरिकी बैंकको पतनपछि विश्वभरि नै केही बैंकको सेयरको मूल्य घटेको छ। यो कत्तिको खराब छ र यसले विश्व बजारमा के अर्थ राख्छ?

जब अमेरिकी राष्ट्रपति आफैंले मानिसहरूलाई आफ्नो पैसा सुरक्षित छ भनेर बताइरहेका छन्। यसले सरकारले वित्तीय दुर्घटनालाई गम्भीर रूपमा लिइरहेको भन्ने बुझाउँछ।

सोमबार जो बाइडेनको आश्वासन दुई असफल बैंकका ग्राहकहरूको लागि मात्र थिएन। अरु बैंक तथा वित्तीय संस्थामा समेत प्रभाव परेपछि उनले यो आश्वासन दिनुपरेको हो।

सिलिकन भ्याली बैंक टेक्नोलोजी कम्पनीहरूलाई ऋण दिनेमा विशेषज्ञता थियो। यो सन् २००८ मा वित्तीय संकटपछि अमेरिकी बैंकको सबैभन्दा ठूलो असफलता थियो।

यसले उच्च ब्याजदरले प्रभावित सम्पत्ति बिक्रीबाट घाटा परिपूर्ति गर्न पैसा उठाउने प्रयास गरिरहेको थियो। यही समस्या समाधान बैंकले गर्न नसक्दा ग्राहकहरूलाई रकम फिर्ता लिनको लागि दौडमा ल्यायो, जसले नगद संकट निम्त्यायो।

आइतबार न्युयोर्कको सिग्नेचर बैंक पनि समस्यामा परेपछि नियन्त्रणमा लिनुपर्‍यो। जसमा क्रिप्टोमा धेरै ग्राहकहरू संलग्न थिए र यो बैंक सञ्चालनको लागि सबैभन्दा कमजोर संस्थाको रूपमा हेरिएको थियो।

अरु कुन बैंकहरु जोखिममा छन् ?

एसभीबी र सिग्नेचर बैंकको पतनपछि अमेरिका, एसिया र युरोपमा बैंक सेयरहरू घट्यो। किनभने लगानीकर्ताहरू बैंकिङ क्षेत्रको अवस्थाको बारेमा चिन्तित थिए।

साना अमेरिकी ऋणदाताहरू त्रसित छन्। यस्तै उनीहरूले मंगलबार जुलुस पनि गरेका छन्। लगानीकर्ताहरू योसँगै अरु बैंक पनि समस्या पर्नेमा चिन्तित छन्। तर धमाधम बैंक असफल हुँदा अरु पनि जोखिममा रहेको आशंका गर्न थालिएको छ। बैंक ब्याज बढेको र ऋणपत्रमा गरिएको लगानीमा नोक्सानी हुने संकेतले पनि सेयर मूल्य घटेको छ।

के तपाईको पैसा बैंकमा सुरक्षित छ?

अमेरिकी सरकारले लामो समयदेखि बैंक निक्षेपहरूमा २ लाख ५० हजार डलरतलको मात्र ग्यारेन्टी गरेको छ।

एसभीबी र सिग्नेचर बैंकका ग्राहकहरूको फरक समस्या छ। उनीहरुको निक्षेपमा २ लाख ५० हजार डलरभन्दा माथि छ। एसभीबीले धेरै स्टार्टअप टेक फर्महरूलाई सेवा दियो। जबकी सिग्नेचर बैंक कर्पोरेट ग्राहकहरूमा ध्यान केन्द्रित गरेको थियो। ती मध्ये धेरै खाताहरूमा २ लाख ५० हजार डलरभन्दा बढी रकमहरू थिए।

तर ट्रेजरी डिपार्टमेन्ट, फेडरल रिजर्भ र फेडरल इन्स्योरेन्स डिपोजिट कर्पोरेशन (एफडीआईसी) अनुसार ती ग्राहकहरूले पनि आफ्नो पैसा गुमाउने छैनन्।

कस्ता उद्योगहरु मारमा परेका छन् ?

एसभीबी प्रारम्भिक चरणका व्यवसायहरूका लागि एक महत्त्वपूर्ण ऋणदाता हो। त्यसैले यसको पतनले जलवायु प्रविधिदेखि चिकित्सा अनुसन्धानसम्म अन्य धेरै उद्योगहरूमा डर पैदा गर्‍यो।

यो कम्पनी गत वर्ष स्टक बजारमा सूचीकृत भएका अमेरिकी भेन्चर टेक्नोलोजी र स्वास्थ्य सेवा कम्पनीहरूको लगभग आधा बैंकिङ साझेदार हो।

र यद्यपि एसभीबीको बेलायत शाखा ३ हजारभन्दा बढी व्यापारिक ग्राहकहरुसँग सानो थियो। यसको पतनले टेक्नोलोजी र जीवन विज्ञानमा हाम्रा केही आशाजनक कम्पनीहरुको लागी एक गम्भीर जोखिम सिर्जना गरेको बेलायतका चान्सलर जेरेमी हन्टले बताए।

ब्याजदरको कारण बैंक पतन भएको हो?

फेडरल रिजर्भले अर्थतन्त्रलाई सुस्त बनाउन आक्रामक रूपमा ब्याजदर बढाएको छ। तर बढ्दो ब्याजदर यस संकटको लागि आंशिक रूपमा दोषी थियो।

मंगलबारको तथ्यांकले फेब्रुअरीमा अमेरिकी वार्षिक मुद्रास्फीति ६ प्रतिशत देखाएको छ। लगातार उच्च मूल्यले फेडका लागि चुनौतीलाई हाइलाइट पनि गरेको छ।

अब बढ्दो ब्याजदरले उत्पन्न हुने संकटको चिन्ता पनि छ। केही लगानीकर्ताहरू र वित्तीय विश्लेषकहरूले फेडरल रिजर्भले विगत केही दिनका घटनाहरूको प्रतिक्रियास्वरूप हाइकिङ दरहरू रोक्ने वा कटौती गर्न सुरु गर्ने अनुमान पनि गरिरहेका छन्।