हामीले एउटा सपना देखेका थियौ डब्लुटिओले हामीलार्इ ‘वर्ल्ड एक्सेस’ दिन्छ भन्ने थियो। तर डब्लुटिओपछि वेफाइदा मात्रै पायौ। हामी विश्वबजारमा प्रतिस्पर्धी होइन आफै ‘सर्भाइभ’ गर्न पनि गाह्रो भयो। यो १५ वर्षको अवधिमा हाम्रो व्यापार घाटा अस्वभाविक रुपमा बढेर गयो। व्यापार घाटा यति डरलाग्दो अवस्थामा पुग्यो। आयातले हामीलार्इ राजस्व दिइरहेको छ र त्यही राजस्वले देश चलिरहेको छ।वैदेशिक रोजगारीमा गएका दाजुभार्इ दिदीवहिनीले रेमिटेन्स पठाइरहनुभएको छ।

देश चल्नको लागि धेरै ठूलो समस्या छैन।त्यही भएर हामीले यस्तो विषम परिस्थितीमा समेत ‘कर्म्फर्टेवल फिल’ गरिरेहका छौं। निकासी हेर्ने हो भने अवस्था निराशाजनक छ। डब्लुटिओले चार वटा वस्तुलार्इ ‘प्रिफेन्सियल एक्सेस’ दिने भन्यो।केही वस्तुले ‘प्रिफेन्सियल एक्सेस’ पाएर मात्रै पनि निकासीले व्यापार घाटा घट्ने अवस्था छैन। अलैची र पश्मिनको निकासी बढेर व्यापार घाटा घट्दैन।यी वस्तु भनेको ‘लिमिटेड स्कोप’ भएका प्रोडक्टहरु हुन्।
 

हरेक उद्योगमा अनुदान दिइरहेको छ। एउटा चिनी उद्योगको उदाहरण दिन चाहन्छु। उखु किसान छ भने उसलार्इ बीउमा अनुदान छ। किसानलार्इ मूल्यको ग्यारेन्टी छ। बीमा र उर्जामा पनि अनुदान छ। त्यो अवस्थामा नेपालको चिनी उद्योग वा किसानलार्इ कुनै अनुदान छैन। यस्तो अवस्थामा नेपालको चिनी उद्योगले कसरी प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ?

हामी विश्वबजारमा च्याम्पियन बन्ने अवधारणा बनाउँदैछौ तर हाम्रो आन्तरिक र वाह्य कारणले कुनै फाइदा लिन सकेका छैनौ। अब हामीले डब्लुटिओलार्इ धेरै दिइसकेका छौं अब हामीले माग्नुपर्यो। अल्पविकसित मुलुकको फाइदा लिने कुरा पनि विस्तारै मासिदै गएको छ। हाम्रो क्षमता र पूर्वाधार विकासका लागि डब्लुटिओले सहयोग गर्नुपर्छ।

(नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका बरिष्ठ उपाध्यक्ष शेखर गोल्छाले बाणिज्य मन्त्रालयले आगामी ११औ डब्लुटिओको मन्त्रिस्तरीय बैठकमा उठाउनुपर्ने एजेण्डाका बारेमा मंगलबार आयोजित छलफलमा दिएको मन्तब्यको सारसंक्षेप)