विश्‍व बजारसँगै नेपालमा पछिल्लो समय विद्युतीय सवारीको क्रेज बढेको छ। बजारमा भारतीय र चिनियाँ ब्रान्डबीच प्रतिस्पर्धा छ। भारतीय कम्पनी टाटा मोटर्स इभीमा धेरै गाडी बेच्न सफल त छँदैछ‚ कम्पनीले इभीका लागि आवश्यक पूर्वाधारमा लगानी पनि बढाएको छ। इभीको प्यासेन्जर सेगमेन्टमा मार्केट लिडर बनेको टाटा कमर्सियल सेगमेन्टको सवारीमा अगाडि आउन खोजिरहेको छ। कमर्सियल सेगमेन्टमा नेपाली बजारमा टाटाले एस इभी पिकअप ल्याएको छ।

उक्त गाडी सार्वजनिक गर्ने क्रममा टाटा मोटर्सको कमर्सियल भेहिकल इन्टरनेसनल बिजनेस एन्ड स्ट्राटेजी प्रमुख अनुराग मेहरोत्रा नेपाल आएका थिए। उनीसँग फोर्ड इन्डियामा प्रबन्ध निर्देशक भएर अढाइ दशक काम गरेको अनुभव छ। बिजमाण्डूका शुक्र गिरीले मेहरोत्रालाई साेधे- टाटा मोटर्स इन्धन कमर्सियल सवारीका लागि नेपाल अग्रणी बजार हो। त्यो सफलताका साथ टाटाले विद्युतीय गाडीमा दृढतापूर्वक ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छ। टाटा पहिले नै नेपालमा इभी प्यासेन्जर सेगमेन्टको मार्केट लिडर बन्न सफल छ। विद्युतीय कमर्सियल सेगमेन्टमा टाटाले नेपालको बजारलाई कसरी हेरिरहेको छ?

तपाईंले टाटा मोटर्सले विद्युतीय प्यासेन्जर सेगमेन्टको सवारीमा पाएको सफलता देख्‍नु भएको छ। हामीले अब त्यो सफलतालाई कमर्सियल सेगमेन्टमा पनि दोहोर्‍याउन खोजिरहेका छौं।

कमर्सियल सवारीका ग्राहक प्यासेन्जर सवारीसाधनका भन्दा अलि फरक छन् किनभने कमर्सियल सवारीका ग्राहकले व्यावसायिक र व्यवहारिकरुपमा राम्रो समाधान खोजिरहेका हुन्छन्। जसले लागत कम र वातावरणलाई स्वच्छ राखोस्। साथै रिटर्न राम्रो आओस् अथवा कमर्सियली फिजिबल होस् भन्ने हामीले चाहेका छौं।

जसले कमर्सियल इभी प्रयोग गर्छन्, उनीहरुले आफ्नो र मालिकको लगानी पनि फिर्ता गर्न सहज हुन्छ। साथै व्यवसायमा लागत पनि कम गराउँछ। जसले गर्दा नाफा कमाउन सहज हुन्छ।

संसारभर र विशेषगरी नेपालमा पनि जलवायु परिवर्तन एक समस्या हो। नेपाल कोप-२६ मा हस्ताक्षरकर्ता हो र नेपालले २०४५ सम्म नेट जेरोमा पुग्ने घोषणा गरेको छ। त्यसैले जलवायु परिवर्तन, प्रदूषण, जनस्वास्थ्य र जनस्वास्थ्यमा असर परेको हुनाले यस कारण यो साँच्चै महत्त्वपूर्ण छ। किनभने सबै सरोकारवालाहरूले कार्बन न्युट्रल वा नेट जेरोतर्फ अघि बढ्नुपर्छ। अनि मात्र त्यो प्रतिबद्धता पूरा गर्न सकिन्छ। साथै टाटा मोटर्सले पनि यसैगरी सन् २०४५ सम्ममा शुद्ध शून्य हरितगृह ग्यास उत्सर्जनमा पुग्ने प्रतिबद्धता पनि गरेको छ।

त्यसो गर्नको लागि हामीले हाम्रा ग्राहकहरूलाई पनि त्यही अनुसार डिजल/पेट्रोल इन्जिन गाडीको प्रयोगबाट विद्युतीयतिर रुपान्तरण हुँदै जानु पर्छ। व्यवसायलाई पनि हरित समाधानहरू अपनाउन र अँगाल्न रूपान्तरण गर्नुपर्छ।

तर कमर्सियल सवारीको स्पेसमा इभी मात्र हुनु सफलता होइन। व्यावसायिकरूपमा व्यवहारिक पनि हुन आवश्यक छ। व्यापारिक रूपमा व्यवहारिक हुनुको मतलब यसले व्यवसाय र चालकहरुले मालिकको लागि आम्दानी दिन समस्या हुँदैन। यसले इन्धनको खर्चदेखि प्रदूषणलगायत सबै कम गर्दै व्यवसाय र मानिसहरुको लाइफ स्टाइललाई नै सहज र राम्रो बनाउँदै लैजान्छ।

त्यसैले टाटाले कमर्सियल सेगमेन्टमा पनि एस इभीको साथ हामीले दुवै चीजहरू चलाउन व्यवस्थित गरेका छौं। यसले मानिसहरुलाई र उनीहरुको व्यवसायलाई धेरै सहज बनाएको छ। यो ग्रीनर छ, यो सेफर छ, यो स्मार्ट छ- ग्रीनर छ किनभने यो उत्पादनमा कुनै कार्बन उत्सर्जन छैन, यो विद्युतीय हो।

यस्तै सुरक्षित छ किनभने यसमा तपाईलाई थाहा छ सबै हाइ-ब्याट्री व्यवस्थापन सिस्टम छ। यसले आईपी ६७ रेटेड स्ट्यान्डर्डहरू पुरा गरेको छ, जुन सुरक्षाको लागि विश्वव्यापी स्ट्यान्डर्ड हो।

अर्को कुरा भनेको यो स्मार्टर छ‚ किनभने हामीले यसलाई फुल चार्जमा लगभग १५४ किलोमिटरको रेन्ज प्रदान गर्ने गरी तयार पारेका छौं। साथै ६ वर्षसम्मको वारेन्टी प्रदान गर्दैछौं। हामीसँग यसमा टेलिमेटिक्स छ, त्यसैले हामी डेलिभर गर्न सक्छौं।

सबै ग्राहकहरूले दिगो उत्पादन खोजिरहेका छन्। जुन ग्रीनर पनि होस् र तिनीहरू व्यावसायिक रूपमा फाइदाजनक र फिजिबल होस्।

हामी हाम्रो २४ घण्टा र सातै दिन डेडिकेटेड सर्भिस सेन्टरमार्फत यो सुनिश्चित गर्न सक्छौं। हामी तपाईलाई अधिकतम समय दिन्छौं‚ जुन धेरै महत्त्वपूर्ण छ। हामी यस उत्पादनसँग चार वटा क्षेत्रहरुमा लक्षित गर्दैछौं।

पहिलो सेगमेन्ट ई-कमर्स, दोस्रो कुरियर कम्पनीहरू, तेस्रो टेलिकम आईएसपी र चौथो द्रुत गतिमा चल्ने उपभोक्ता सामानहरूको लागि एफएमसीजी हो। जसले डेलिभरीदेखि सबै कुराहरु फाष्ट गतिमा गर्न सक्छ। जस्तै कोक क्यान डेलिभरी, पत्रपत्रिका डेलिभरी, त्यस्ता सामग्रीहरू जस्तै द्रुत गतिमा चल्ने उपभोक्ता वस्तुहरू हुन्।

अब यी सबै ग्राहकहरूले दिगो उत्पादन खोजिरहेका छन्। जुन ग्रीनर पनि होस् र तिनीहरू व्यावसायिक रूपमा फाइदाजनक र फिजिबल होस्।

यस बारेमा हामीले पछिल्लो ६-९ महिनादेखि नेपालमा व्यापक परीक्षणहरू गरेका छौं। ग्राहकहरूले राम्रो प्रतिक्रिया दिएका छन्। जस्तै उनीहरुले उत्कृष्ट प्रतिफल प्राप्त गरिरहेको बताएका छन्। जसको अर्थ सञ्चालन खर्च डिजलको तुलनामा करिब ४० प्रतिशतले कम भएको बताएका छन्।

टाटाले तपाईलाई एउटा उत्पादन दिदै छ जसको सञ्चालन लागत नै ४० प्रतिशत सस्तो छ। त्यसोभए कल्पना गर्नुहोस् यति सस्तो संचालन खर्चमा व्यवसायलाई धेरै कति मद्दत हुन्छ। यो ठूलो व्यवसायलाई मात्र नभइ आम नागरिकले ढुवानी वा डेलिभरीको लागि चलाउने सवारीमा पनि लागु हुन्छ। 

त्यसैले टाटाले कमर्सियल सेगमेन्टमा पनि नेपालमा इभी गाडी ग्राहकहरूलाई डेलिभर गर्दैछ र यो उत्पादन यहाँ हुनको लागि अहिलेको समय एकदम राम्रो समय हो। हामीले यसलाई नेपालमा ल्याउनुको कारण नेपाल नवीकरणीय ऊर्जाको १०० प्रतिशत उत्कृष्ट उदाहरण हो। जुन हामीले यो एस इभी आफ्नो देशबाट बाहिर निर्यात गरेको पहिलो देश नेपाल हो।

यसको अर्थ नेपालमा इभीका लागि सम्पूर्ण इकोसिस्टम ग्रीन पारिस्थिति बनिरहेको छ।

इको सिस्टममा लगानी गर्नु टाटाको लागि जोखिम होइन। यो टाटाका गाडी हुने ग्राहकहरुको लागि राम्रो हो। ग्राहकलाई राम्रो हुनु टाटालाई बिजनेस बढ्नु हो। म यसलाई जोखिम मान्दिन।

नेपालमा इभीका लागि इकोसिस्टमको विकासको बारेमा कुरा गर्दैगर्दा सिप्रदीले राम्रो र एग्रेसिभ लगानी गरेको छ। टाटाले पनि सिप्रदीलाई दीर्घकालीन फाइदाका लागि मद्दत गरेको छ। तर नेपालका नीतिहरू अस्थिर छन्, त्यसकारण इकोसिस्टममा लगानी टाटाका लागि ठूलो जोखिम हो कि होइन?

सवारीको इकोसिस्टमको कुरा गर्दा इभी इकोसिस्टम तयार पार्नु इभी बिक्री गर्नुभन्दा बढी महत्त्वपूर्ण छ।

हामीले बजारमा गरेको उचित अध्ययनपछि एस इभी मात्रै ल्याउँदैनौं। हामी बिक्रीलाई मात्र फोकस गर्दैनौं। आफ्टर सेल्स सर्भिस र त्यसका लागि आवश्यक इको सिस्टम निर्माणमा पनि जोड दिन्छौं। त्यो हुँदै आइरहेको छ‚ हुन्छ पनि।

जब हामी कुनै कुरा उत्पादन गर्छौं, हामी सम्पूर्ण बजार पनि हेर्छौं। बजार अध्ययन गर्छौं र त्यसपछि उत्पादन ल्याउँछौं।

एफएमसीजी टेलिकम जस्ता जुनसुकै उद्योगहरूलाई निश्चित चार्जिङ इन्फ्रास्ट्रक्चर चाहिन्छ। जुन कुरा अघि मैले माथि बोलेको छु। ती क्षेत्रहरुमा यस्ता चार्जिङ स्टेसनहरुको पूर्वाधार निर्माणमा हामी विश्वास गर्छौं। यदि म यसलाई स्लो चार्जिङको दृष्टिकोणबाट कुरा गर्न सक्छु भने अझ बढी ती व्यवसायिक कम्पनीहरुका लागि अवसर हुन सक्छ।

यसको मतलब यदि तपाईले ई-कमर्स कम्पनीलाई हेर्नुभयो भने तिनीहरूसँग सामान्यतया बिहान ७ बजेदेखि राती ७ बजेसम्म ड्युटी साइकल हुन्छ। जब तिनीहरूले तपाईको सामानहरू तपाईको घरदैलो वा रातिको समयमा ढुवानी गर्छन् भने तिनीहरूले यात्रा गर्ने दूरी ८० देखि १०० किलोमिटरको बीचमा हुन्छ। यो त्यसका लागि पर्फेक्ट छ। त्यसैले यसले यस्ता ग्राहकहरु र सेवा प्रदायकहरुको रेन्ज आवश्यकता पूरा गर्दछ।

त्यसपछि जब तिनीहरू चार्जिङ डिपो फर्कन्छन्, तिनीहरूले यसलाई कुनै पनि सकेटमा प्लग इन गर्न सक्छन् र रातभर चार्ज गर्न सक्छन् वा तिनीहरूसँग फाष्ट (छिटो) चार्ज गर्ने विकल्प पनि छ‚ जुन दिइनेछ र त्यो टाटाले व्यवस्था गरेको छ।

तथ्य यो हो की हामीले विगत ६ महिनामा ग्राहकहरूसँग नेपालमा गरेका परीक्षणहरूले उनीहरू हाम्रो उत्पादनमा सहज भएको देखाएको छ।

उनीहरूले हामीलाई यो ठिक छ भनेका छन् र यो उत्पादनले आफूहरुको आवश्यकता पुरा गरेको बताएका छन्। यो ग्रीनर छ, यो सुरक्षित छ र यसले हाम्रो लागि व्यावसायिक लाभहरू प्रदान गर्दैछ।

त्यसैले इको सिस्टममा लगानी गर्नु टाटाको लागि जोखिम होइन। यो टाटाका गाडी हुने ग्राहकहरुको लागि राम्रो हो। ग्राहकलाई राम्रो हुनु टाटालाई बिजनेस बढ्नु हो। म यसलाई जोखिम मान्दिन। जोखिमको कुरा गर्नु हुन्छ भने बाटो काट्दा पनि जोखिम हुन्छ।

यति कुरामा मात्र चिन्ताको विषय हो कि तपाईले गरेको निर्णय भोलि के हुन्छ भन्ने हो। हामीले ल्याएको उत्पादन प्रयोगकर्ताहरूको लागि राम्रो गर्न सक्षम हुनुपर्दछ। यो हाम्रो जिम्मेवारी पनि हो।

हामीले सिप्रदीसँग ४० वर्षभन्दा लामो सम्बन्धमा साझेदारी पार गरेका छौं। कुनै पनि विवाहले जस्तै हामीले हाम्रा उतारचढावहरू पार गर्‍यौं, तर तथ्य यो हो कि उनीहरूले ग्राहकहरूको हेरचाह गर्न अत्यन्तै राम्रो काम गरेका छन्।

र मलाई यो तथ्य मनपर्छ। पछिल्ला दुई वर्ष जस्तो कठिन समयमा विश्वव्यापी अर्थतन्त्रको लागि धेरै गाह्रो भएको समयमा पनि उनीहरूले ग्राहकहरूको हेरचाह गर्न केही सुन्दर कदमहरू चालेका छन्। त्यसैले मलाई थाहा छ तिनीहरूले एस इभी र इभी कमर्सियल सेगमेन्टको लागि पनि त्यस्तै गर्नेछन्।

इलेक्ट्रिक उत्पादनहरू भने यस क्षेत्रको वास्तवमै उद्योगको रूपान्तरण हुन्। म साँच्चै उत्साहित छु कि नेपालले प्यासेन्जर सेग्मेन्टको मार्गमा नेतृत्व गरेको छ, ८० प्रतिशत इभी प्रवेश गरेका छन्।

उच्च ग्राउन्ड क्लियरेन्स र कम्प्याक्ट एसयुभी सेगमेन्टका कारण टाटाका इभीहरू नेपालको परिदृश्यका लागि पनि उपयुक्त मानिएको छ। तर, कमर्सियल सवारीसाधनको कुरा गर्दा नेपालमा अहिले धेरै चिनियाँ ब्रान्डहरूका विद्युतीय कमर्सियल गाडीहरु उपलब्ध छन्। यस्तो परिस्थितिमा तपाई यो मार्केटसँग कसरी प्रतिस्पर्धा गर्न सक्नुहुन्छ?

हामी सधैं ग्राहकहरूको आवश्यकतालाई पूरा गर्ने कोसिसका बारेमा केही एग्रेसिभ हुने गर्छौं। के हामी ग्राहकहरूको अपुरो आवश्यकताहरू बुझ्दैछौं र के हामी तिनीहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सेवा गर्न सक्छौं? भन्ने कुरा सोचिरहेका हुन्छौं।

नेपालमा विद्युतीकृत उत्पादनहरू खोजिरहेका पर्याप्त ग्राहकहरू छन्, जसले वातावरणमैत्री गाडी खोजिरहेका छन्। तर गाडी व्यावसायिक र व्यवहारिक रुपमा फाइदाजनक हुनुपर्छ।

हामीले त्यही हेरेर बजारमा इभी ल्याएका हौं। खुला बजार छ। त्यसैले प्रतिस्पर्धा हुनु पनि जरुरी छ। ग्राहकहरुले आफ्नो उत्पादन रोजेर र बुझेर खरिद गर्न पाउने अधिकार पनि छ।

तपाईलाई थाहा छ, जब तपाईले इभी उत्पादनहरू ल्याउनु भयो, विशेषगरी अटोमोटिभ उद्योगमा‚ जुन दशकहरूमा पनि धेरै परिवर्तन भएको छैन। तर इलेक्ट्रिक उत्पादनहरू भने यस क्षेत्रको वास्तवमै उद्योगको रूपान्तरण हुन्। म साँच्चै उत्साहित छु कि नेपालले प्यासेन्जर सेग्मेन्टको मार्गमा नेतृत्व गरेको छ, ८० प्रतिशत इभीहरु प्रवेश गरेका छन्। यस्तै अन्य देशहरुमा पनि इभी उत्पादन मार्केट बढाउन सके भन्ने सोच्ने गर्छु।

त्यसैले नेपालबाट हामीले सिक्नुपर्ने मुख्य कुरा हो। तर अझ महत्त्वपूर्ण कुरा कमर्सियल सवारीसाधनको पक्षमा तपाई निश्चिन्त हुनुहुनेछ। यो व्यावसायिक रूपमा फाइदाजनक छ।

कम्पनीले दिने सेवाको अनुभवले निर्धारण गर्छ कि तपाई फेरि फेरि आउनुहुन्छ वा अन्तै जानुहुन्छ।

टाटा कसरी नेपालको इलेक्ट्रिक कमर्सियल भेहिकलको क्षेत्रमा मार्केट लिडर बन्न सक्छ?

ग्राहकहरूमा ध्यान केन्द्रित गरेका छौं। ग्राहकका लागि जे ठीक छ त्यही गर्नुहोस्। अरू सबै त्यही अनुसार चल्दै जानेछन्।

यसका लागि निश्चित रणनीति पनि छन्। यो कुरा एस इभी उत्पादनबाट सुरु हुन्छ। हामीले सही उत्पादन बजारमा ल्याएका छौं भनेर सुनिश्चित गर्छौं। एस इभी भनेको ग्राहकहरूको पुरा नभएका आवश्यकता बुझेर जन्मिएको उत्पादन हो।

ग्राहकहरूलाई केही चाहिएको छ जुन ग्राहकको लागि राम्रो होस्। साथै यो व्यावसायिक रूपमा राम्रो कमाइ दिने  पनि हुनुपर्छ।

त्यसैले हामी यो उत्पादन नेपालमा ल्याउन सक्षम भयौं। त्यो मात्र हैन यसमा नेपालमा टाटाले सही साझेदार प्राप्त गरेको कारण पनि नेपाली बजारमा उत्पादनहरु ल्याउन र आफ्नो उत्पादन बिक्री र आफ्टर सेल्स सर्भिसमा आफ्नो प्रतिबद्धता गरे अनुसार सफल भइरहेको छ।

हामीले इमानदारीपूर्वक भन्दा नेपालमा सिप्रदी जस्तो साझेदार पाउनुमा एउटा छुट्टै प्रिभिलेज पनि हो। उनीहरु र उनीहरुको व्यवस्थापन टिम धेरै राम्रा छन्।

अर्को कुरा भनेको सवारीको लागि आवश्यक पार्ट्स र ग्राहकहरूका दिइने सर्भिसहरु पहुँचयोग्य छ भनी सुनिश्चित गर्नु हो। तपाईले पाँच वर्षमा एक पटक गाडी किन्नुहुनेछ, तर पाँच वर्षमा एक पटकभन्दा बढी सर्भिसिङका लागि आउनुहुनेछ। कम्पनीले दिने सेवाको अनुभवले निर्धारण गर्छ कि तपाई सर्भिसका लागि फेरि फेरि आउनुहुन्छ वा अन्तै जानुहुन्छ।

त्यसैले हामीले तपाईलाई सही सर्भिस अनुभव दिन्छौं र तपाईको हेरचाह गर्छौं भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्नु वास्तवमै महत्त्वपूर्ण हो। यो हाम्रो तेस्रो रणनीति हो‚ जसले ग्राहकहरूले हामीलाई निरन्तर रुपमा टाटालाई मन पराइरहेका छन् र हामीलाई उनीहरूले सेवा गर्ने अवसर प्रदान गरिरहन्छन्।

बिजनेस कस्तो हुँदै जान्छ त्यसले निर्धारण गर्छ। अहिले एसेम्बली प्लान्ट लगाउन समय छ जस्तो लाग्दैन। तर तपाईलाई थाहा छ, जेम्स बन्डले भने जस्तै, ‘नेभर से नेभर’।

हाल, नेपालमा विद्युतीय तथा इन्धन सवारीसाधनका लागि एसेम्बली प्लान्ट स्थापना गर्न सरकारले उल्लेख्य कर छुटसँगै प्रोत्साहन गरिरहेको छ। टाटासँग केही यसअघि नेपालमा इन्धन सवारी एसेम्बली प्लान्ट स्थापना गर्ने योजना थियो तर सिप्रदीले होल्ड गरिदियो। अब टाटासँग इभीमा एसेम्बली प्लान्ट स्थापना गर्ने योजना छ की छैन?

टाटाको भारतबाहिर लगभग ११ वटा एसेम्बली प्लान्ट छन्। हरेक पटक यो एक व्यापारमा आधारित छ। तपाईले गर्नुहुने कुनै पनि लगानी व्यवसाय र व्यापारमा आधारित हुन्छ। यदि व्यापार राम्रो छ भने यसको बारेमा विचार गर्न सकिन्छ। यो सबै कुरा बिजनेस कस्तो हुँदै जान्छ त्यसले निर्धारण गर्छ।

अहिले एसेम्बली प्लान्ट लगाउने सयम भए जस्तो लाग्दैन। तर तपाईलाई थाहा छ, जेम्स बन्डले भने जस्तै, ‘नेभर से नेभर’।