काठमाडौं। विश्वव्यापी रुपमै घरजग्गा कारोबारमा मन्दी आएको छ। मन्दीसँगै मूल्य घटेर धमाधम घरजग्गा बिक्री गर्ने प्रवृत्ति देखिएको छ। आर्थिक सहयोग र विकास संगठनको हालैको तथ्यांकले दुई तिहाइ देशहरूको घरजग्गाको मूल्यहरूमा व्यापक गिरावट देखिएको छ।

केन्द्रीय बैंकहरूले मुद्रास्फीतिलाई नियन्त्रण गर्न ब्याजदर बढाउने आफ्नो अभियानलाई ढिलो गर्दा वा रोक्दा सम्पत्ति बजारमा समस्या आएको हो। केन्द्रीय बैंकहरूले मुद्रास्फीतिलाई नियन्त्रण गर्ने प्रयास गर्दा आवास बजार संकटमा परेको अध्ययनबाट देखिएको छ।

प्रमुख अर्थतन्त्रहरूमा नीतिगत दरहरू औसतमा ४ प्रतिशत बिन्दुले बढेको छ, जुन विश्वव्यापी वित्तीय सङ्कटअघिको स्तरमा पुगेको हो।

घरको मूल्यमा आएको गिरावट कहिलेसम्म जारी रहन्छ भन्ने कुरा केन्द्रीय बैंकहरूले मुद्रास्फीतिको दबाबलाई कम गर्न ब्याजदरका बारेमा लिने रणनीतिका आधारमा निर्धारण हुनेछ। अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आइएमएफ) को पछिल्लो विश्व आर्थिक आउटलुक अपडेटले लगभग ८५ प्रतिशत देशहरूमा सन् २०२२ को तुलनामा यस वर्ष मुद्रास्फीति कम हुने प्रक्षेपण गरेको छ।

विश्वव्यापी मुद्रास्फीति गत वर्षको झण्डै ९ प्रतिशतबाट यस वर्ष ६.५ प्रतिशतमा झर्ने र अर्को वर्ष थप घट्ने अपेक्षा गरिएको छ।

उदाहरणका लागि, अमेरिकामा फेडरल रिजर्भले एक वर्ष अघिको शून्यको तुलनामा ४.५-४.७५ प्रतिशतको दायरामा लक्ष्यदर बढाएको छ। जुन दुई दशकमा सबैभन्दा तीव्र गतिको दर वृद्धि हो। यसको फलस्वरूप औसत ३० वर्षे निश्चित धितो दरमा तीव्र वृद्धि निम्त्याएको छ। जुन गत वर्षको अन्त्यमा ७.१ प्रतिशतको दुई दशकको उच्चमा पुग्यो।

आम्दानी, जनसंख्या वृद्धि, निर्माण लागत र अन्य धेरै आपूर्तिकर्ताहरूका साथसाथै घरको मूल्य बढाउन ब्याजदरले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। रुल अफ थम्बमा आधारित क्रस-कन्ट्री तथ्यमा वास्तविक ब्याजदरमा प्रत्येक १ प्रतिशत बिन्दु वृद्धिले घरको मूल्य वृद्धिको गति लगभग दुई प्रतिशत अंकले सुस्त बनाउँछ।