अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकी अटो क्षेत्रमा लाग्ने ट्यारिफ (भन्सार) लाई केही हदसम्म सजिलो बनाउने गरी मंगलबार एक कार्यकारी आदेश र घोषणापत्र जारी गरेका छन्।
पछिल्ला दिनमा तीव्र गतिमा परिवर्तन भइरहेका भन्सार नीतिका कारण व्यवसायीहरू अन्योलमा थिए। ट्रम्पको नयाँ निर्णयले त्यसमा केही स्पष्टता ल्याएको छ।
अहिले कायम २५ प्रतिशतको दरमा कार आयातमा लाग्ने भन्सार यथावत् रहनेछ। साथै, अटो पार्ट्समा लाग्ने नयाँ २५ प्रतिशत भन्सार पनि यही साताको अन्त्यमा लागू हुनेछ। तर यसमा केही नयाँ नियमहरू थपिएका छन्।
नयाँ कार्यकारी आदेशअनुसार स्वदेशमै कार उत्पादन गर्ने कम्पनीहरूले आयात गरेका अटो पार्ट्समा लाग्ने भन्सारको केही अंश फिर्ता पाउनेछन्। यो व्यवस्था मे ३ बाट लागू हुनेछ।
स्वदेशमै उत्पादित कारहरूको मूल्यको अधिकतम ३.७५ प्रतिशत बराबर रकम फिर्ता पाउने नयाँ नीति आएको हो। दोस्रो वर्ष यो सीमा २.५ प्रतिशतमा झर्नेछ र त्यसपछि यो सुविधा पूर्णरूपमा हटाइनेछ।
ट्रम्पले मिशिगनमा आफ्नो दोस्रो कार्यकालका पहिलो १०० दिन पूरा भएको अवसरमा आयोजित र्यालीमा यो निर्णयले अमेरिकी अटो कम्पनीहरूलाई केही राहत दिने बताए।
उनले भने, ‘उनीहरूले संसारभरिबाट पार्ट्स ल्याए। मलाई त्यो चाहिएको छैन। म चाहन्छु, उनीहरूले ती पार्ट्स यहीँ बनाउन्।’
यो निर्णयले अटो कम्पनीहरूलाई धेरै प्रकारका भन्सारहरू तिर्नुपर्ने अवस्थाबाट पनि जोगाउनेछ। अब उनीहरूले आयात गर्ने वस्तुहरूमा सबैभन्दा बढी लाग्ने भन्सार मात्र तिर्नुपर्नेछ। उदाहरणका लागि कार पार्ट्समा २५ प्रतिशत भन्सार लाग्ने भएमा त्यसमा प्रयोग भएको स्टिल र आलुमिनियममा पुनः अलग भन्सार तिर्नु पर्ने छैन।
यदि कुनै कारमा प्रयोग भएका ८५ प्रतिशत पार्ट्स अमेरिका-मेक्सिको-क्यानडा सम्झौताअनुसारको मान्यतामा परेका छन् र ती स्वदेशमै उत्पादित छन् भने त्यस्ता कारहरूमा कुनै भन्सार लाग्ने छैन।
तर, ट्रम्पले यो राहत अस्थायी मात्र भएको स्पष्ट पारे।
‘हामीले उनीहरूलाई अलिकति समय दिएका छौँ। यदि उनीहरूले निर्माण पुनः अमेरिकामा ल्याएनन् भने, त्यसपछि हामी कडा निर्णय गर्छौँ,’ उनले भने।
ह्वाइट हाउसको नेशनल इकोनोमिक काउन्सिलका निर्देशक केभिन हेसेटले सोमबार ट्रम्प मिशिगन जाँदै गर्दा यस आदेशमा हस्ताक्षर गरिएको जानकारी दिए।
उनले भने, ‘यसको उद्देश्य अमेरिकाभित्र उद्योगलाई पुनर्जीवित गर्नु हो। हामी कारखानाहरूमा कामदारहरू फर्काउन चाहन्छौँ।’
अटो कम्पनीहरूका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतहरूले ट्रम्पसँगको सीधा संवादमा भन्सार नीतिमा परिवर्तनको माग गरेका थिए।
अमेरिकी र अन्तर्राष्ट्रिय अटो उत्पादकहरूको गठबन्धनले गत साता ट्रम्प प्रशासनलाई पत्र लेखेर राहत माग गरेका थिए। उनीहरूले अर्धचालक र उपभोक्ता इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरूलाई दिइएको जस्तै छुट अटो पार्ट्सका लागि पनि दिन आग्रह गरेका थिए।
उक्त पत्रमा भनिएको थियो, ‘अटो पार्ट्समा लाग्ने भन्सारले विश्वव्यापी आपूर्ति श्रृंखला अस्तव्यस्त बनाउनेछ। यसले कारको मूल्य वृद्धि हुनुका साथै डिलरहरूको बिक्री घट्ने र मर्मतसम्भारको लागत वृद्धि तथा अन्योलता ल्याउनेछ।’
जनरल मोटर्सकी सीइओ मेरी बाराले सोमबार विज्ञप्ति जारी गर्दै अमेरिकी अटो उद्योग र त्यसमा आश्रित लाखौँ अमेरिकीहरूको समर्थन गरेकोमा ट्रम्पप्रति आभार प्रकट गरेकी थिइन्।
तर, जनरल मोटर्सले भने सन् २०२५ मा नाफा बढ्ने अघिल्लो अनुमानलाई अब समर्थन नगर्ने जनाएको छ।
सीएफओ पल ज्याकोब्सनले सोमबार बेलुका पत्रकारहरूसँग भनेका छन्, ‘स्थिति परिवर्तनशील भएकाले भन्सारको भविष्य प्रभाव गम्भीर हुन सक्छ। हामी हाम्रो मार्गनिर्देशन पुनः मूल्याङ्कन गर्दैछौँ र स्थितिको स्पष्टता आएपछि जानकारी दिनेछौँ।’
जनरल मोटर्सले आफ्नो पहिलो त्रैमासिक नाफा प्रतिवेदन बिहीबार सार्वजनिक गर्ने जनाएको छ। कम्पनीको सेयर मूल्य मंगलबार ०.६ प्रतिशतभन्दा बढी घटेको थियो। तर, फोर्ड, टोयोटा, स्टेलान्टिस र होन्डाको सेयर मूल्य भने बढेको थियो।
फोर्ड र स्टेलान्टिसले पनि ट्रम्पको नीतिमा आएको नरम नीतिप्रति आभार व्यक्त गरेका छन्।
फोर्डले एक विज्ञप्तिमा भनेको छ, ‘राष्ट्रपति ट्रम्पका यी निर्णयहरू प्रशंसनीय छन्। यसले अटो उत्पादक, आपूर्तिकर्ता र उपभोक्तामाथि पर्ने असरलाई कम गर्नेछ।’
स्टेलान्टिसका अध्यक्ष जोन एल्कानले सीएनएनलाई भने, ‘राष्ट्रपति ट्रम्पद्वारा लिइएको भन्सार राहत उपायप्रति स्टेलान्टिस आभारी छ।’