सीपीसीको तेस्रो प्लेनम : आर्थिक सुधारको चिनियाँ मोडललाई मजबुत बनाउने प्रस्ताव पारित

सांघाई । चीनले आधुनिकीकरणलाई अगाडि बढाउन आर्थिक सुधारमा खुलापनलाई थप व्यापक बनाउने भएको छ। चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीपीसी) को २० औं केन्द्रीय समितिको तेस्रो पूर्ण प्लेनमले यस्तो निर्णय गरेको हो। बेइजिङमा सम्पन्न चार दिने प्लेनमले चिनियाँ आधुनिकीकरणलाई अगाडि बढाउन खाका तयार पारेको छ। 

सोमबारदेखि बिहीबारसम्म बेइजिङमा भएको तेस्रो पूर्ण प्लेनममा सीपीसीका महासचिव तथा राष्ट्रपति सी चीनफिङले पोलिटब्युरोको तर्फबाट प्रस्तुत गरेको राजनीतिक प्रतिवेदन पारित गरेको छ। चीनले अवलम्बन गर्ने आर्थिक नीति र खुलापन सम्बन्धी महत्त्वपूर्ण निर्णय तेस्रो प्लेनमबाट हुँदै आएको छ। 

विगत चार दशकमा चीनको आर्थिक चमत्कारमा ‘तेस्रो प्लेनम’ले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दै आएको छ। २० औं केन्द्रीय समितिको तेस्रो प्लेनमले सुधार र खुलापनका लागि चीनको अटुट प्रतिबद्धतालाई पुष्टि मात्र गरेन, चीनको निरन्तर उच्च गुणस्तरको विकासको लागि स्पष्ट मार्ग पनि कोरेको ग्लोबल टाइम्सले जनाएको छ। 

दशकौंदेखि चलि आएको परम्पराअनुरूप २०औं सीपीसी केन्द्रीय समितिको तेस्रो पूर्ण प्लेनमले पनि चिनियाँ अर्थतन्त्रको सुधार र खुलापनका योजनाहरूको खाका तयार पार्नमा ध्यान केन्द्रित गरेको छ। चीनलाई ‘महान देश’ का रुपमा निर्माण गर्दै र चिनियाँ आधुनिकीकरणको माध्यमबाट सबै क्षेत्रहरुमा राष्ट्रिय कायाकल्पको दिशामा अघि बढ्नका लागि यो प्लेनमले पनि सुधारका खाकालाई अगाडि बढाएको छ। 

प्लेनमपछि जारी गरिएको वक्तव्यमा सुधार र खुलापनका माध्यमबाट चिनियाँ आधुनिकीकरण निरन्तर अगाडि बढेको उल्लेख गर्दै थप सुधार र खुलापनलाई जोड दिइएको छ।

‘हामीले उद्देश्यपूर्ण रूपमा सुधारलाई अझ बढी प्राथमिकता दिनुपर्छ र चिनियाँ आधुनिकीकरणलाई अगाडि बढाउने उद्देश्यले सुधारलाई अझ गहन बनाउनुपर्छ ताकि देश र विदेशका जटिल विकासहरूलाई अझ राम्रो तरिकाले सामना गर्न सकियोस्,’ वक्तव्यमा भनिएको छ। 

प्लेनमले पारित गरेको प्रस्तावमा सुधार र खुलापनलाई अगाडि बढाउँदै देशको अर्थतन्त्र र समग्र जनताको जनवाददेखि पर्यावरण संरक्षण र राष्ट्रिय सुरक्षासम्मका विविध क्षेत्रहरुलाई समेटेको छ। तेस्रो प्लेनममा चीनले सन् २०३५ सम्ममा सबै क्षेत्रमा उच्चस्तरको समाजवादी बजार अर्थतन्त्र निर्माण गर्ने प्रस्तावलाईसमेत पारित गरेको छ। एक उच्चस्तरीय समाजवादी बजार अर्थव्यवस्थाको निर्माण, निष्पक्ष र अधिक गतिशील बाजारको वातावरण निर्माण देखि उत्पादक्त्व वृद्धिमा जोड दिइएको छ। 

स्थानीय परिस्थितिअनुरूप नयाँ गुणस्तरीय उत्पादक शक्तिको विकास गर्न संस्था र संयन्त्रहरुमासमेत सुधार गर्ने प्रस्ताव पारित गरिएको छ। ‘समष्टिगत आर्थिक सुशासन र वित्त र कर जस्ता प्रमुख क्षेत्रहरूको लागि सुधार कार्यहरू पनि निर्धारित गरिएको थियो,’ वक्तव्यमा भनिएको छ। 

विज्ञप्तिमा सुधार र खुलापन दुवैमा जोड दिएको छ र खुलापनको आधारभूत राष्ट्रिय नीतिलाई कायम राख्ने कुरालाई पुनः पुष्टि गरेको छ। यसले विदेशी व्यवसायी र लगानीकर्ताका लागि थप विश्वस्त पार्ने अपेक्षा गरिएको छ। 

खुलापनलाई “चिनियाँ आधुनिकीकरणको परिभाषित विशेषता” को रूपमा वर्णन गर्दै विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘पार्टीले संस्थागत खुलापनलाई निरन्तर विस्तार गर्ने, वैदेशिक व्यापार संरचनागत सुधारलाई गहिरो बनाउने, आन्तरिक र बाह्य लगानीका लागि व्यवस्थापन प्रणालीमा थप सुधार गर्ने, क्षेत्रीय खुलापनका लागि योजनामा सुधार गर्ने र बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभअन्तर्गत उच्च गुणस्तरको सहयोगका लागि संयन्त्रलाई परिष्कृत गरिनेछ, वक्तव्यमा भनिएको छ। 

सुधारका कार्यका मुख्य आकर्षणहरूमध्ये, प्रधानमन्त्री लीले आय वितरण प्रणाली र रोजगार-पहिलो नीतिमा सुधार सहित जनताको कल्याण सुनिश्चित गर्ने प्रतिवद्धतासमेत जनाएका छन्। 

तेस्रो प्लेनमले तय गरेको ‘व्यापक सुधार’

योजनाले चीन र विश्व दुवैका लागि गहिरो महत्त्व राख्ने छ र यसले समग्र विश्वका लागि बढ्दो जोखिम र चुनौतीका बीच आत्मविश्वास बढाउन मद्दत गर्नेछ, चिनियाँ र विदेशी विशेषज्ञहरूले भनेका छन्।

चाइना चिफ इकोनोमिस्ट फोरमका निर्देशक लियान पिङले ग्लोबल टाइम्ससँग भनेका छन्, ‘चीनको आर्थिक विकास र विश्व मञ्चमा यसको उपस्थितिलाई आकार दिन सुधारका कार्यहरू महत्त्वपूर्ण छन्। यी सुधारहरूको सफलताले चीनको अर्थतन्त्र आगामी १० वर्ष वा त्यसपछि पनि निरन्तर वृद्धि भइरहन सक्छ कि सक्दैन भन्ने प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नेछ।’

विश्वव्यापी मन्दीका बाबजुद चीनको अर्थतन्त्रले हालैका वर्षहरूमा स्थिर वृद्धि कायम राखेको भए तापनि यसले बढ्दो आर्थिक संरक्षणवाद र भूराजनीतिक तनावलगायत जोखिम र चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। यी चुनौतीहरूको सामना गर्न र चीनको निरन्तर उच्च गुणस्तरको विकास सुनिश्चित गर्न खुलापनलाई थप सुधार आवश्यक रहेको औंल्याइएको छ। 

चिनियाँ आधुनिकीकरण शान्तिपूर्ण विकासको आधुनिकीकरण हो भन्ने कुरामा विज्ञप्तिमा जोड दिइएको छ । ‘विदेश सम्बन्धमा चीन शान्तिको स्वतन्त्र विदेश नीति अवलम्बन गर्न दृढतापूर्वक प्रतिबद्ध छ र साझा भविष्यसहितको मानव समुदायको प्रवर्धनका लागि प्रतिबद्ध छ,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ।

अमेरिकी व्यवसायीहरुको टोली बेइजिङ आउँदै

यसैबीच सीपीसीको तेस्रो प्लेनम पछि लिएको आर्थिक नीतिको बारेमा जानकारी लिने अमेरिकी लगानीकर्ताहरुको टोली बेइजिङ आउने भएको छ। साउथ चाइना मर्निङ पोस्टका अनुसार गोल्डम्यान स्याक्स, स्टारबक्स कर्प, नाइकी इंक र क्वालकम इंकलगायत अमेरिकी हेभिवेट कम्पनीका उच्च अधिकारीहरूको एक समूहले तेस्रो प्लेनम समापनपछि आगामी महिना बेइजिङको भ्रमण गर्नेछ।

दुई महिनाअघि मात्र मार्चमा, चीनको राज्य परिषद्ले उच्चस्तरीय खुलापनलाई निरन्तर बढावा दिन र विदेशी लगानी आकर्षित गर्न र उपयोग गर्न कार्ययोजना जारी गरेको थियो। अमेरिकी लगानीकर्ताहरुको यो भ्रमणलाई युएस-चाइना बिजनेस काउन्सिलले संयोजन गरिरहेको समाचारमा उल्लेख छ। वाशिंटनमा रहेको यो समूह दुई देशबीचको आर्थिक सम्बन्धमा पैरवी गर्दै आएको छ। यसले अमेरिकी विदेश मन्त्रालय तथा नीति निर्माणमासमेत प्रभाव राख्छ। भ्रमणको नेतृत्व काउन्सिलका अध्यक्ष क्रेग एलेन र बोर्डका अध्यक्ष तथा फेडेक्स कर्पोरेसनका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत राज सुब्रमण्यमले गर्ने बताइएको छ। 

भ्रमणको सूचीमा गोल्डम्यान स्याक्स, स्टारबक्स, हनीवेल, युनाइटेडहेल्थ, नाइकी र क्वालकम रहेका छन्। यो समूहले विदेशमन्त्री वाङ यी र वाणिज्यमन्त्री वाङ वेन्ताओसहितका चिनियाँ शीर्ष नेतृत्वसँग भेट गर्ने बताइएको छ। 

हुन लागेको यस भ्रमणले पनि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको तेस्रो प्लेनमलाई विश्वभरका लगानीकर्ताहरुले पनि चासोका साथ हेरेको देखिन्छ।