नेपालमा ३.९ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने विश्व बैंकको प्रक्षेपण, महँगी बढ्ने जोखिम

काठमाडौं। विश्‍व बैंकले नेपालको आर्थिक वृद्धि सुधार हुने प्रक्षेपण गरेको छ। विश्‍व बैंकले सन् २०२४ मा नेपालको अर्थतन्त्र ३.९ प्रतिशतले वृद्धि हुने प्रक्षेपण गरेको हो।

आयात प्रतिबन्ध हटाइनुका साथै पर्यटनमा फर्कंदो उत्साह र मौद्रिक नीतिमा क्रमशः बढाइएको खुकुलोपन लगायत कारण नेपालको अर्थतन्त्र ३.९ प्रतिशतले बढ्ने प्रक्षेपण गरिएको हो। बैंकले मंगलबार सार्वजनिक गरेको ‘नेपाल विकास अपडेटः निर्यातको प्रतिस्पर्धात्मकता पुनर्स्थापना’ प्रतिवेदनमा २०२५ सम्ममा नेपालको अर्थतन्त्र ५ प्रतिशतले बढ्ने अनुमान गरिएको छ।

तर अनियमित वर्षाका कारण कृषिउत्पादनको वृद्धिमा हुनसक्ने क्षति, भारतको निर्यात प्रतिबन्ध र उपभोग्य वस्तुमा पछिल्ला दिनमा अकासिएको मूल्यका कारण मूल्यवृद्धि र उच्च मुद्रास्फितिले नीतिगत दर, आन्तरिक ऋण व्यवस्थापन खर्च बढ्ने जोखिम औंल्याइएको छ।

प्रतिवेदनमा नेपालको बाह्‍य प्रतिस्पर्धात्मकता बढाउन सहयोगी हुनसक्ने विभिन्न पक्षहरूको पनि खोजी गरिएको छ।

२०२३ मा राष्ट्रको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ६.९ प्रतिशत मात्रै कूल निर्यात रहेको थियो जुन दक्षिण एसियाका मध्यम आय भएका देशहरूको औसतको एक तिहाइ मात्रै हो।

नेपालको निर्यात न्यून हुनुमा विद्यमान न्यून श्रम उत्पादकत्व र विनिमय दरको अभिमूल्यन लगायत कारक रहेको उल्लेख गरिएको छ।

मुख्य व्यापार साझेदार भारतको तुलनामा कृषि, उद्योग र सेवा तीनै क्षेत्रमा रहेको श्रम उत्पादकत्वको गिरावटबाट पनि नेपाल प्रभावित रहेको औंल्याइएको छ।

‘चुनौतीका बावजुद नेपालले आफ्नो दीर्घकालीन आर्थिक पुनरूत्थानलाई आकार दिन आफ्नो हरित, उत्थानशील तथा समावेशी विकास नीतिको कार्यान्वयनतर्फको कदम जारी राखेको छ’, नेपाल, श्रीलंका तथा माल्दिभ्सका लागि विश्व बैंकका राष्ट्रिय निर्देशक फारिस हदाद–जर्भोसले भने, ‘मूल्य र गुणस्तर दुवैका हिसाबले नेपालको पुनरूत्थान र निर्यात बजारमा थप प्रतिस्पर्धात्मक बन्नका लागि मुख्य प्रेरक शक्ति भनेको नै बाह्‍य प्रतिस्पर्धात्मकतामा सुधार हो। त्यसका लागि घरेलु उत्पादन बढाउन सहयोग हुने सुधारका काम र नेपालका व्यापार साझेदारहरूसँगको मुद्रास्फिति अन्तर घटाउने प्रयास लगायतमा विशेष जोड दिनुपर्ने हुन्छ।’“