बाइक-सेयरिङ रेन्टलबाट सुरु व्यवसाय, जसले गर्दैछ इ-स्कुटर डेलिभरीसँगै १२५ करोडको कारोबार

काठमाडौं। सानो पुँजीबाट थालेर विस्तारै ठूलो आकार ग्रहण गरेका व्यवसाय थुप्रै छन्, जसका लागि पुँजी मात्रै भएर हुँदैन, चाहिन्छ गरिरहेका जागिर छाडेर प्रयोग थाल्न सुझबुझ र जोखिम लिने आँट। स्टार्टअपको क्षेत्रबाट त्यस्तै केही गर्न चाहनेलाई प्रेरित गर्छ आकाश गुप्ता र उनको जीवनसंगिनी राशि अग्रवालको व्यवसाय विस्तारको कहानी।

आकाश हिजोआज भारतीय स्टार्टअप सेमिनारहरुमा आफ्ना अनुभव सुनाइरहेका छन्। उनको काम गराइले स्टार्टअपमा केही नौला व्यवसायिक आइडिया ल्याउनेलाई ऊर्जा दिइरहेको छ। यी जोडीले अन्तर्राष्ट्रिय यात्राका अनुभवहरूबाट प्रेरित भएर एउटा व्यवसायमा थाल्ने निधो गरे। व्यवसाय थियो- बाइकको राइड सेयरिङ। सन् २०१७ मा भारु २५ लाख रुपैयाँको लगानीमा कम्पनी स्थापना गरे।

ज्याप इलेक्ट्रिक ब्रान्डअन्तर्गत १२ हजार इलेक्ट्रिक स्कुटरहरूको फ्लीटमा पार गर्दै र ई-कमर्स प्लेटफर्महरूको लागि डेलिभरी प्रदान गर्दै अहिले कम्पनीको व्यापार भारु १२५ करोडको भइसकेको छ।

आकाशले पहिले डेल, एयरटेल, स्न्यापडिल र मोबिक्विकजस्ता ठूला कर्पोरेटहरूमा काम गरिसकेका थिए। २०१३ मा उनको राशिसँग विवाह भयो। त्यसपछि राशिले ‘लेट्स फ्लान्ट’नामक फेसन टेक फर्म खोलेर व्यवसायिक यात्रा सुरु गरिन। त्यसमा उनले पनि धेरै अनुभव बटुल्न सफल भए।

उनीहरुले जम्मा भारु ५ लाख रुपैयाँमा सुरु गरेको ‘लेटस् फ्लान्ट’ पहिलो दिनदेखि नै नाफामा थियो, तर उनीहरुको अपेक्षाभन्दा बढी थिएन।

आकाश भन्छन्, ‘लेट्स फ्लान्टको साथ हाम्रो सपनाहरु लगभग नजिकिदै थियो। तर यो हाम्रो अपेक्षा अनुसार थिएन। सन् २०१७ मा १ करोडको टर्नओभर कटाउदा  पनि हामी अर्को व्यापारमा हात हाल्ने निर्णयमा पुग्यौं, र पुरानो फर्मलाई एक वर्षपछि बन्द गर्न पुग्यौं।’

सुरु भयो बाईसाईसेयर टेक्नोलोजी

मे २०१७ उनीहरुले गुरुग्रामबाट बाईसाईसेयर टेक्नोलोजी प्रालि शुरू गरे। कम्पनीले ई-कमर्स प्लेटफर्महरूको लागि लास्ट-माइल डेलिभरीमा ध्यान केन्द्रित गरे।

त्यसपछि उनीहरुले ज्याप इलेक्ट्रिक ब्रान्ड अन्तर्गत इलेक्ट्रिक दुई पाङ्ग्रे सवारीसाधनहरूमा सिफ्ट हुनुअघि मुख्यतया मेट्रो स्टेसनहरू र साइबर सिटी नजिकै गुरुग्राममा १० स्थानमा ५०० साइकलहरू लिएर सुरु गरे।

‘हामी सधैं भावुक यात्रीहरू हौं र अन्तर्राष्ट्रिय सहरहरूमा हाम्रो यात्राले हामीलाई हरियाली वातावरण र प्रदूषणको स्तर कम गरेको छ, जुन कुरा हामीले भारतको यात्रा अनुभवमा कमी पाएका छौं,’ ३९ वर्षीय आकाश भन्छन्।

‘व्यापक अनुसन्धानपछि हामीले साझा, दिगो र विद्युतीय गतिशीलताको विश्वव्यापी प्रवृत्ति पहिचान गर्यौं र यी अवधारणाहरू भारतमा ल्याउने निर्णय गर्यौं। यो त्यसैको परिणाम हो,’ उनी सुनाउँछन्।

७ जनाको टिममा ७७०

राशिसँगै उनीहरुले इन्जिनियर र प्राविधिक विशेषज्ञसहित सात जनाको टिम बनाएका थिए। आज, त्यो टिम बढेर ७७० सदस्य भएको छ।

त्यसबेला आकाश पेमेन्ट सेवा प्रदायक मोबिक्विकमा मार्केटिङका ​​उपाध्यक्ष थिए। यद्यपि, त्यस वर्षको नोभेम्बरमा उनले आफ्नो समय र ऊर्जा उनीहरूको नयाँ उद्यमको मोबिसीमा पूर्ण रूपमा समर्पित गर्न जागिरबाट राजीनामा दिए।

‘हामी नोभेम्बर २०१७ मा गुरुग्राममा एउटा सानो सह-कार्य गर्ने ठाउँमा सर्यौं र साझा गतिशीलताको लागि डिसेम्बरमा एउटा एप लन्च गर्‍यौं। जहाँ मानिसहरूले आफ्नो यात्राको लागि दिगो सवारी साधनहरू छनोट गर्न सक्छन्,’ उनी त्यो समयको कुरा गर्छन्।

आकाश र उनको टिमले गुरुग्रामको हुडा सिटी सेन्टर मेट्रो स्टेसनमा राइड- सेयरिङ उद्यम सुरु गरे र पछि त्यो दिल्लीसम्म विस्तार भयो। उनीहरुको इनोभेटिभ आईओटी एपले प्रयोगकर्ताहरूलाई एक क्लिकमा ट्रयाक गर्न र सवारी पाउन अनुमति दिन्छ।

उनीहरुले पहिलो वर्ष भारु ५ लाखको कारोबार गर्दै विभिन्न विश्वविद्यालयमा सेवा सुरु गरे।

डेलिभरी कम्पनी र राइड सेयरिङ दुवै मोडलहरू २०१९ मा सफलतापूर्वक चलेका थिए। आकाशले २०१८-१९ मा तिनीहरूको कारोबार भारु ५० लाखबाट अर्को वर्ष भारु १ करोडमा बढेको र तिनीहरूको फ्लीट २५० ई-स्कुटरहरूमा विस्तार भएको बताए।

कोभिड-१९ महामारी अवसर

२०२० मा कोभिड-१९ महामारीले प्रहार गर्दा डेलिभरी कर्मचारी र लास्ट- माइल डेलिभरी सेवाहरूको माग बढ्यो। तिनीहरूले जेप्टो, ब्लिंकिट, जोमाटो र स्विगी जस्ता ग्राहकहरूलाई अरूहरू बीचमा लिए।

‘हामी यस अवसरलाई हात पार्न सक्षम भयौं किनभने हामीले विगत केही वर्षहरूमा आवश्यक प्रविधि निर्माण गरेका थियौं। हामीले थप बाइकहरू प्रयोग गर्न जारी राख्यौं र आज, हामीसँग दिल्ली एनसीआरमा १२ हजार ई-स्कुटरहरू छन्,’आकाश भन्छन्।

‘हामीले पहिलो बिजनेस मोडेल बन्द गर्यौं र अहिले केवल ई-कमर्स पोर्टलहरू र फुड डेलिभरी अनुप्रयोगहरूको लागि डेलिभरी साझेदारको रूपमा काम गर्छौं। गत वर्ष हामीले यो सेवा बेंगलुरुमा पनि सञ्चालन सुरु गर्यौं,’ उनले भने।

आकाशको कम्पनीमा उनीहरूसँग तेस्रो सह-संस्थापक तुषार मेहता छन्, जसले उनीहरूको कम्पनीको सीओओको रूपमा काम गर्छन्।

जोम्याटोसँगको सहकार्यले जोस बढायो

‘हरेक मोटरसाइकलले दिनमा ३-४ वटा मात्रै सवारी गरिरहेको थियो, जबकि हामीले ८-१० भन्दा बढी अनुमान गरेका थियौं। संख्या बढिरहेको थिएन। हामीले बीटुसीस्पेसबाट बीटुबी भाडामा उद्यम गर्ने निर्णय गर्यौं,’ आकाश भन्छन्।

जब जोम्याटोले लास्ट माइल डेलिभरीको लागि उनीहरूलाई सम्पर्क गर्‍यो। उनीहरूले आफ्नो व्यापार मोडेललाई परिवर्तन गरि उक्त अवसरलाई अँगाले। आकाश भन्छन्, ‘संस्थापक र नवप्रवर्तकको रूपमा हामी लचिलो र नयाँ विचारहरूको लागि खुला थियौं। यसले पनि हामीलाई धेरै सहयोग पुर्यायो।’

त्यसपछि उनीहरुले दुई फरक पाइलट परीक्षणहरू सञ्चालन गरे। जुन पहिलोमा मासिक आधारमा ई-स्कुटरहरू भाडामा लिने र दोस्रोमा तेस्रो-पक्ष डेलिभरी साझेदार बने। ‘हामीले तुषार मेहता लिंक्डइनमार्फत भेट्यौं। जसले ओलामा काम गरेका छन् र कार्स२४ (प्रयोग गरिएको कार किन्ने र बेच्ने लोकप्रिय कम्पनी) निर्माण गरिरहेको थिए,’आकाश भन्छन्।

‘उनी धेरै उद्यमी छन् र आफ्नै व्यवसाय निर्माण गर्न चाहन्थे। २०२१ मा सँगै काम गर्ने निर्णय गर्नुअघि हामीले केही बैठकहरू गरेका थियौं,’ आकाश भन्छन्।

व्यापार बढाउन लगानीकर्ताहरूबाट २०० करोड संकलन

कम्पनीले दुई पटक सफलतापूर्वक कोष जुटाएको छ। पहिलो २०२१ मा ९युनिक्रन्स र अन्य भेन्चर क्यापिटलिस्टहरूबाट ४० करोडको सिरिज ए राउन्ड हो।

यस वर्ष तिनीहरूले ताइवानी इभी निर्माता र ब्याट्री-स्वैपिङ कम्पनी गोगोरो, गुडइयर भेन्चर्स, ९ युनिकर्न्स, डब्ल्युएफसी, भेन्चर क्याटालिस्ट्स, लेट्सभेन्चर, आईएएन, ईभी वाईग्रोथ, ग्रिप र अन्य एन्जेल्स लगायतका लगानीकर्ताहरूबाट २०० करोड रुपैयाँ संकलन गरेका छन्।

आफ्नो विद्युतीय सवारी साधनको फ्लीट निर्माण गर्न कम्पनीले हिरो इलेक्ट्रिक, काइनेटिक र सन मोबिलिटी जस्ता प्रख्यात ई-स्कुटर निर्माताहरूसँग साझेदारी गर्दछ। तिनीहरू गोगोरो, ब्याटेरी स्मार्ट र सन मोबिलिटी जस्ता कम्पनीहरूबाट ब्याट्रीहरू स्रोत गर्छन्।

बाल्यकालमै सफ्टवेयरमा रुचि

जयपुरका आकाशका बाबु सुरेश गुप्ता मेडिकल डाक्टर र आमा वीणा गृहिणी हुन्। आकाशले जयपुरको सेन्ट जेभियर्समा विद्यालय शिक्षा पुरा गरे। २००१ देखि २००५ सम्म राजस्थान विश्वविद्यालयको जयपुर इन्जिनियरिङ कलेजमा सफ्टवेयर इन्जिनियरिङमा बी टेक गर्न गए।

‘म सधैं को-करिकुलरमा सक्रिय थिएँ र स्कुलमा बहस गर्न मनपर्छ। कलेजमा छँदा, मैले सफ्टवेयर लेखन प्रतियोगिता जितें र खेलकुद दिवस र सांस्कृतिक दिवस जस्ता कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरे,’ आकाश भन्छन्।

उनले सफलतापूर्वक क्याट परीक्षा पास गरे र २००८ मा आईएमटी गाजियाबादबाट एमबीए गरे। त्यस समय उनी कलेजको प्लेसमेन्ट समिति विभागको सदस्य थिए।

आकाशले आफ्नो इभी प्लेटफर्म भारत र विश्वव्यापी रूपमा विस्तार गर्दैछन्। संसारभर प्रदूषणको चिन्ता बढेसँगै विद्युतीय सवारीमा आकर्षण बड्दो छ। उनले यसमा भविष्य देखेका छन्। टेक-इनेबल ई-भेहिकलमा केही ठूलो र नौलो गर्ने सोच राख्छन्।

लगातार उनको कम्पनीले कारोबार बढाएको छ। स्टार्टअपमा जोडिएर काम गर्न चाहने युवा उनीसँग हातेमालो गर्न थपिइरहेका छन्। आफ्नो उद्यमशील यात्रा देखाउन र धेरै मानिसहरूलाई उद्यमी बन्न प्रेरित गर्न उनले सामाजिक सञ्जालमा पेज पनि बनाएका छन्, जसलाई पछ्याउने थुप्रै छन्। (एजेन्सीको सहयोगमा)