रास्वपाबाट खतरा बढ्दै गएको कांग्रेसको बुझाई, केन्द्रीय समितिमा उठ्यो जनाधार खस्किएको विषय

काठमाडौं। नयाँ राजनीतिक दलका कारण आफ्नो जनाधार गुम्दै गएको विषय नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समितिमा उठेको छ। सोमबारबाट सुरु भएको केन्द्रीय समितिमा सदस्यहरूले कार्यकर्ताको आत्मबल खस्किँदै गएको रिपोर्टसमेत पेस गरे।

कांग्रेस प्रवक्तासमेत रहेका डा. प्रकाशशरण महतले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) तिर इंगित गर्दै नयाँ पार्टी आउँदा कांग्रेसको मत खस्कँदै गएको गएको बताए। ‘हाम्रो पार्टी पुरानो हो, तर पुराना पार्टीहरूप्रति जनता निराश हुँदैछन्। नयाँ नाममा नयाँ पार्टीहरू बनिरहेका छन्,’ महतले भने, ‘यस्तो अवस्थामा हाम्रो परम्परागत जनाधार खस्किँदै गएकोप्रति पार्टी गम्भीर हुन जरुरी छ।’

प्रवक्ता महत गत वर्षबाट कांग्रेसप्रति जनताको मत बुझ्न जिल्ला दौडाहमा निस्किएका थिए। उनले हाल पार्टीभित्र सामाजिक सञ्जाल र सार्वजनिक बहसहरूमा नेताहरूबिच एक अर्कामाथि आक्रमण भइरहेको, कार्यकर्ताभित्र आत्मबल खस्कँदै गएको र आन्तरिक विवादले जनताको विश्वास घटेकोप्रति पनि चिन्ता व्यक्त गरे।

वंश परम्पराले दलमा निरन्तरता पाउँदा कांग्रेसले साँचो कार्यकर्ता गुमाउँदै गएको उनको तर्क थियो। ‘सक्रिय सदस्यता परम्परागत नेतृत्व सुरक्षित गर्ने नाममा घर–परिवारको सदस्य मात्र बढाइएको छ। यो प्रवृत्तिले साँचो कार्यकर्ता छुटेका छन्,’ महतले भने।

महतझैं नेता एनपी साउदले नयाँ दल उदाउँदै गर्दा कांग्रेसले संवेदनशील र सक्रिय भूमिका निर्वाह गर्न नसकेको बताए। साउदले भने, ‘राजनीतिक दलहरूमा आक्रमण बढ्दै गएको छ। यो केवल दलहरूमा होइन, संविधानमाथि नै आक्रमण गर्ने प्रयास भइरहेको छ।’

२०८४ को निर्वाचनलाई संकेत गर्दै साउदले कांग्रेसको मत घट्ने देखिएको दाबी गरे। ‘हेर्दाहेर्दै ०८४ पनि नजिक आइसकेको छ। तर कांग्रेस त्यसका लागि तयारी अवस्थामा छैन। गैरकांग्रेस मतहरूसँगको दूरी पनि बढिरहेको छ, जुन हाम्रो मत घट्ने संकेत हो,’ साउदले भने।

२०७९ को आम निर्वाचनमा धेरैजसो कांग्रेसी मत रास्वपातिर गएको नेताहरू बताउँछन्। कांग्रेसभित्रको एकपक्षीय कारबाही, टिकट वितरणमा नेता निकट व्यक्ति छान्ने प्रवृत्ति, चुनावमा माओवादीदेखि एमालेसँग गठबन्धन र भागबण्डाका कारण पुराना कार्यकर्ता पन्छिँदै गएको उनीहरूको भनाई छ।

पार्टीभित्रको अनुशासन, गुटबन्दी र असमान व्यवहारप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै साउदले अनुशासनका नाममा एकपक्षीय कारबाही भएको बताए। ‘अनुशासनमा एकपक्षीय कारबाहीले निराशा मात्र बढाउँछ। अनुशासनको मापदण्ड सबैमा समान रूपमा लागू हुनुपर्छ’, उनले भने।

शीर्ष नेताहरू देश दौडाहमा जाने तर संगठन बलियो बनाउनतिर भने फिटिक्कै काम नगरेको साउदको भनाई थियो। उनले पार्टीलाई समयानुकूल अपडेट गर्दै गुटबन्दी अन्त्य गर्न र संगठन मजबुत बनाउनेतर्फ तुरुन्त ध्यान दिन नेतृत्वलाई आग्रह गरे।

यता अर्का केन्द्रीय सदस्य दिनेश कोइरालाले कम्युनिस्टहरूसँग गठबन्धन गरेका कारण कांग्रेस कमजोर बन्दै गएको तर्क गरे।

कोइरालाले नेतृत्वको गल्ती गर्दै कार्यकर्तामाथि डण्डा बर्साउने काम बन्द गर्नुपर्ने सुझाएका थिए। ‘निर्वाचनमा हामी माओवादीसँग मिल्यौं। माओवादीले धोका दिएपछि एमालेसँग मिल्यौं। हाम्रो काम नै धोका खाने भयो,’ बिहीबारको केन्द्रीय समितिमा कोइरालाले भने, ‘धोका नखानका लागि पार्टीलाई आत्मनिर्भर बनाउनुपर्छ। नेतृत्वले गल्ती गर्ने अनि कार्यकर्तामाथि कारबाहीको डण्डा बर्साउने? यो हुँदैन।’

गठबन्धनविरुद्ध बागी उम्मेदवारी दिएकाहरूको कारबाही फुकुवा हुनुपर्ने उनको माग थियो। यसै गरी पार्टीमा हाइपरसोनिक प्रवृत्तिका कारण पुराना कार्यकर्ता निराश भएको आरोप लगाए। उद्योगपति केन्द्रीय सदस्य विनोद चौधरीप्रति लक्षित गर्दै कोइरालाले भने – आजकाल विश्वभरी हाइपरसोनिक मिसाइलको खुब चर्चा छ। नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताहरूले यस्ता हाइपरसोनिक मिसाइल धेरै पटक देखेका भोगेका छन्।

यस्तै प्रवृत्तिका कारण पुराना कार्यकर्ताको भागाभाग भएकोसमेत उनको टिप्पणी थियो। ‘जिल्लामा, क्षेत्रमा हाइपर सोनिक मानिसले ल्याएको टिकटले बमको जस्तै काम गर्छ। त्यसपछि जिल्लाका कार्यकर्ता हाहाकार मच्चिन्छ। यस्तो धेरैतिर भएको छ,’ कोइरालाले भने, ‘हाइपरसोनिक मानिसले टिकटका कैयन दाबेदारहरूलाई पाखा लगाइदिन्छ, कार्यकर्ताको सपना भत्काइदिन्छ, नयाँ वातावरण सिर्जना गरिदिन्छ।’

प्रदेशदेखि केन्द्रसम्म प्रभावकारी रोजगारी सिर्जना नहुँदा र कुशासन बढ्दा कार्यकर्ता भड्किएको नेताहरूको बुझाई छ। ‘सरकारको लगानी प्रभावकारी छैन, रोजगारी सिर्जना भइरहेको छैन। प्रदेश र केन्द्र दुबैतिर कुशासनको असर छ,’ प्रवक्ता डा. महतले भने।

नेता कृष्णप्रसाद सिटौलाले कर्मचारीमा पूर्ण विश्वास गर्दा परिवर्तनका पक्षधरले पार्टी छाड्दै गएको बताए। देशमा सक्षम र दक्ष जनशक्ति हुँदा पनि कर्मचारीलाई मात्र विश्वास गर्ने परीपाटी कांग्रेस नेताहरूमा देखापरेको सिटौलाको भनाई थियो। ‘कर्मचारीमाथि अत्यन्त ठुलो ट्रस्ट गरिएको छ। तर उनीहरूले बिगारेको छ। उनीहरूले बिगारेपछि पनि त्यही प्रशासनलाई लिएर हामी परिवर्तनलाई टिकाउन खोज्छौं,’ सिटौलाले भने।