राष्ट्र संघको लगानी प्रतिवेदन सार्वजनिक, लगानी आर्कषित गर्ने सूचीमा नेपाल पछाडी

काठमाडौं । सन् २०१२ लाई नेपालले लगानी वर्षका रुपमा मनाइरहँदा संयुक्त राष्ट्र संघको एउटा प्रतिवेदनले नेपाल लगानी आर्कषित गर्ने सूचीको पुच्छारमा भएको जानकारी विश्वलाई दिएको छ । संयुक्त राष्ट्र संघको व्यापार र विकाससम्वन्धी संस्था (अनटाड)ले सन् २०११ मा आएको लगानीका आधारमा दुई दिन अघि  जारी गरेको विश्व लगानी प्रतिवेदन २०१२ मा नेपाल अफगानिस्तान र भुटानसँगै छ ।
प्रतिवेदन अनुसार नेपालमा गतवर्ष ९ करोड ५० लाख विदेशी लगानी भित्रियो । दक्षिण एशियामा सबैभन्दा बढी भारतमा २४ अर्ब डलर लगानी भित्रियो । पाकिस्तानमा एक अर्ब ३२ करोड, बंगलादेशमा एक अर्ब १३ करोड, श्रीलंकामा३० करोड, माल्दिभ्समा २८ करोड लगानी भित्रियो भने भुटानमा सबैभन्दा कम जम्मा एक करोड ४० लाख डलर लगानी भित्रियो ।

लगानी आर्कषित गर्नका लागि यो बीचमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण काम नेपालले भारतसँग विप्पा सम्झौता गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराई भारत भ्रमणमा जाँदा नेपाल–भारतवीच विप्पा सम्झौता भएको थियो । त्यसको विरोधमा माओवादी दुई टुक्रा भएको छ भने वैद्यले अझै पनि त्यसलाई राष्ट्रिय स्वाभिमानको मुद्धा बनाउँदै आएको छ ।
नेपालले कानूनी रुपमा लगानी विदेश लैजान प्रतिवन्ध लगाएका कारण नेपालबाट सन् २०११ मा लगानी बाहिर गएन तर यो अवधिमा दक्षिण एशियाबाट सबैभन्दा बढी लगानी भारतबाट गयो । भारतले गएको वर्ष १४ अर्ब डलरको लगानी बाहिरियो ।
नेपालले सन् १९९० मा खुला अर्थतन्त्र अवलम्वन गर्नुभन्दा यता लगानी तीन सय गुणाले बढेको छ । त्यतिवेला जम्मा एक करोड २० लाख डलर नेपालमा लगानी भएकोमा अहिलेसम्म तीन अर्ब ४८ करोड डलर लगानी आइपुगेको छ । सन् २००० मा यो लगानी जम्मा सात करोड २० लाख डलर मात्र थियो ।
प्रतिवेदन अनुसार नेपालले अहिलेसम्म ६ देशसँग द्विदेशीय लगानी सम्झौता र तीन देशसँग अन्तराष्ट्रिय लगानी सम्झौता गरेको छ ।