५० प्रतिशत कम्पनीले हकप्रद आवेदन दिने म्यादनै थपेनन्, म्याद नथप्नुमा यी हुन् कारण

बिजमाण्डू

२०७५ साउन २५

काठमाडौं।तोकिएका समयमा हकप्रद बिक्री नभएपछि कम्पनीहरुले म्याद थप्न कन्जुस्यार्इ गरिरहेका छन्।

विगत नौ महिनामा निष्कासन भएका कम्पनीको हकप्रदको तथ्याङ्कमा म्याद थप्न कन्जुस्यार्इ गरेको पाइएको हो। गत मंसिर देखि यो साता सम्म ३६ कम्पनीले हकप्रद निष्कासन गरेका छन्।जसमा १८ कम्पनीले हकप्रदको म्याद थपेनन् भने ११ कम्पनीले मात्रै सात देखि १५ दिन सम्म म्याद थप गरेका छन्।

धितोपत्र दर्ता तथा निष्काशन नियमावली,२०७३ को धितोपत्रको हकप्रद निष्कासन सम्वन्धी व्यवस्थामा तोकिएको समयमा हकप्रद बिक्री नभए १५ दिन सम्म म्याद थप गर्न सकिने व्यवस्था छ।तर पछिल्लो समय ५० प्रतिशत कम्पनीले हकप्रदको म्याद थप गरेनन्।केही बाहेक दोस्रो वजारमा बढी मूल्य भएका कम्पनीले म्याद थप्दैनन् भने कम मूल्य भएका कम्पनीले मात्रै म्याद थप गर्ने गरेको तथ्याङ्कमा देखिएको छ।

Company Name	Issued Share	Open From Date	No of Days _Issue Open	Auction share	cut of price
Central Finance Ltd.	2603314	12/18/2017	69	104230.00	111.01
Green Development Bank Ltd.	4000000	1/16/2018	50	313713.00	102.00
Asian Life Insurance Company Limited	4027967	2/25/2018	50	98246.00	720.59
Jebil's Finance Limited	2311650	6/24/2018	50		open
Civil Bank Ltd.	20740887	12/8/2017	49	992820.00	133.00
Karnali Development Bank Ltd.	3397500	1/25/2018	49	300918.00	100.00
Kamana Sewa Bikas Bank Ltd.	3094155	1/29/2018	49	212147.00	153.00
Sahara Bikash Bank Ltd.	1824870	5/20/2018	49
Prabhu Bank Ltd.	23525608	1/21/2018	45	671062.00	157.60
Shangrila Development Bank Ltd.	10867799	1/1/2018	42	509225.00	142.00
Lumbini Bikas Bank Ltd.	2008879	1/25/2018	41	221989.00	158.00
Prudential Insurance Company Ltd.	1283040	12/31/2017	35	12503.00	603.00
Pokhara Finance Limited	983683	1/14/2018	35	100353.00	140.00
FIRST MICROFINANCE DEVELOPMENT BANK LIMITED	2281313	3/2/2018	35	26884.00	495.00
Prime Life Insurance Co. Ltd.	9763200	3/11/2018	35	271978.00	621.51
Deva Bikas Bank Ltd.	6533109	4/9/2018	35	540795.00	111.00
Siddhartha Insurance Ltd.	2244974	7/1/2018	35
RSDC Laghubitta Bittiya Sanstha Ltd.	2159700	7/1/2018	35	93027.00	803.00
Swarojgar Laghubitta Bittiya Sanstha Ltd.	1224978	7/29/2018	35		0pen
Gandaki Bikash Bank Ltd.	4609816	12/22/2017	34	222146.00	200.00
Shree Investment and Finance Company Ltd.	2867226	1/29/2018	34	66377.00	186.00
Neco Insurance Ltd.	3920929	2/9/2018	34	95885.00	540.00
SIDDHARTHA BANK LIMITED	6826118	2/14/2018	34	174316.00	315.00
Suryodaya Laghubitta Bittiya Sanstha Ltd.	280000	3/9/2018	34	19682.00	1552.60
Manjushree Finance Ltd.	362190	3/22/2018	34	22548.00	127.00
Nepal Insurance Company Ltd.	3019887	4/18/2018	34	158947.00	153.00
Kumari Bank Ltd.	11938992	5/11/2018	34	639453.00	175.00
Surya Life Insurance Company Limited	2887500	5/14/2018	34	71095.00
Womi Microfinance Bittiya Sanstha Ltd.	233280	5/30/2018	34	7662.00
Prabhu Insurance Ltd.	3166678	6/22/2018	34
Synergy Finance Ltd.	1186023	7/9/2018	34		open
Mirmire Microfinance Development Bank Ltd.	450000	7/11/2018	34		open
Samata Microfinance Bittiya Sanstha Ltd.	189600	7/11/2018	34		open
National Life Insurance Company Ltd.	9936478	7/17/2018	34		open
Nagbeli Laghubitta Bittiya Sanstha Ltd.	766464	7/20/2018	34		open

एनएमबि क्यापिटलका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत श्रीजेश घिमिरेले सोचेजस्तो आवेदन नपर्ने देखेपछि कम्पनीहरुले म्याद थप नगर्ने बताए।हकप्रद निष्काशनको प्रकृयामै दुर्इ महिना जान्छ।म्याद थप गर्दा पनि थप आवेदन नपर्ने निश्चित भएपछि म्यद थप गरेर समय लम्व्याउनु भन्दा अन्य प्रकृयामा जाने गरेको उनले बताए।

बिक्री नभएको हकप्रद कम्पनीले लिलाम बढाबढमा बेच्नु पर्छ।दोस्रो बजारमा बढी मूल्य भएका कम्पनीहरुले पछिल्लो समय लिलाममा वढी जोड दिने गरेको इन्भेष्टर फोरमका पूर्व अध्यक्ष डा आत्माराम घिमिरेले वताए। लिलाममा शेयरधनीबाट भन्दा बढी मूल्य पाइने हुँदा हकप्रद नबिक्दा नै कम्पनीलाइ फाइदा हुन्छ।लिलाम गर्दा आएको प्रिमियम जगेडाकोषमा राखेर अर्को बर्ष लाभांश वितरण गर्न सजिलो माध्यम समेत बनेको कारण कम्पनीले म्याद थप गर्न जोड नदिएको घिमिरेको भनाइ छ।

घिमिरे भन्छन्- -यो एक किसिमको पोलिसि करप्सन हो। २०६५ साल अघि नबिकेको हकप्रद साविक शेयरधनीलाई नै बढी आवेदन गर्न दिने गरिएको थियो।तर पछि वजार बढ्न थालेपछि कम्पनीका संचालक लोभी भए जसका कारण नेपाल धितोपत्र बोर्डले ‘धितोपत्र दर्ता तथा निष्कासन नियमावली २०६५’ ल्याए पछी नबिकेको हकप्रद लिलाम गर्नु पर्ने प्रावधाननै आएको हो। त्यस यता सबै कम्पनीले नबिकेको हकप्रद शेयर सार्वजनिक सूचना जारी गरि लिलाम गरेर जगेडा कोष बलियो बनाउन थालेका हुन्।'

यसलार्इ न्यूनीकरण गर्न बोर्डले एकै किसिमको नियम बनाउनु पर्ने घिमिरेको भनाइ छ।साथै दोस्रो वजारमा हकप्रदको निस्सा कारोबार गराउन सके मात्रै यस्तो विकृति अन्त्य हुने घिमिरेले बताए। ‘धितोपत्र निष्काशन तथा बाँडफाँड निर्देशिका २०७४’ ले हकप्रद निष्काशन गर्दा साबिक शेयरधनीको पहुँचमा पुग्ने गरि संकलन केन्द्र राख्नुपर्ने व्यबस्था गरेको छ।

वेव साइटबाट फारम डाउनलोड गर्न मिल्ने ब्यबस्था गर्न समेत निर्देशिकाले भनेको छ। तर, सबै लगानीकर्ता हकप्रदबाट बञ्चित नहुन् भनेर बिक्रि प्रबन्धकले प्रचार प्रसार गर्नुपर्ने प्रावधानका बिषयमा भने निर्देशिकामा खासै ब्यबस्था गरिएको छैन।साथै निर्देशिकाले म्याद थप्नै पर्ने गरि बाध्य समेत नपारेकोले कम्पनीहरु म्यद थप गर्नु भन्दा लिलाम तर्फ आकर्षित हुने गरेको घिमिरेको भनाइ छ।

अहिलेसम्मकै सबै भन्दा ठुलो हकप्रद लिलामी कृषि विकास बैंकको भएको थियो। बैंकको हकप्रद निष्काशन तथा बिक्री प्रबन्धक एस क्यापिटलका १९ लाख ६८ हजार ५७५ कित्ता हकप्रद शेयर नबिकेपछि लिलाम गरेको थियो। प्रतिकित्ता कम्तिमा ३६१ रुपैयाँको आवेदन दिने लगानीकर्ताले शेयर पाएका थिए। लिलामीबाट कृषि विकास बैंकले ५४ करोड २१ लाख ६५ हजार ९१६ रुपैयाँ प्रिमियम उठाएको थियो।